апа́ла, ‑ы, ж.

У дапятроўскай Расіі — гнеў, няміласць цара да баярына, вяльможы, які ў чым‑н. правінаваціўся; кара, якая накладалася на такога вяльможу. // перан. Няміласць, непрыхільнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закамяне́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Зацвярдзелы, цвёрды, як камень. Закамянелая зямля. Закамянелая смала.

2. перан. Знямелы, застылы. Закамянелы твар. □ [Косцік] стаяў, не кратаючыся з месца, увесь закамянелы. Баранавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заліза́ць, ‑ліжу, ‑ліжаш, ‑ліжа; зак., што.

1. Лізаннем ачысціць, загаіць. Залізаць рану.

2. Разм. Прычасаць, прыгладзіць языком поўсць (пра жывёлу). // перан. Вельмі гладка прычасаць. Залізаць валасы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адкрышы́цца, ‑крошыцца; зак.

Адламацца, адпасці кавалачкамі, драбкамі ад чаго‑н. крохкага, цвёрдага. / у перан. ужыв. [Суздалеў:] — Вячэрняя зорка не вытрымала, і ад яе адкрышыліся маленькія кавалачкі. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абмахну́цца, ‑ну́ся, ‑не́шся, ‑не́цца; ‑нёмся, ‑няце́ся; зак.

1. Аднакр. да абмахвацца.

2. перан. Памыліцца. Ды леснікі здарэнне зналі. Калі Абрыцкі абмахнуўся І пад Пшавару падвярнуўся. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

до́пінг, ‑у, м.

1. Узбуджальныя сродкі, якія пры ўвядзенні ў арганізм стымулююць фізічную і нервовую дзейнасць.

2. перан. Пра ўсё, што стымулюе творчую актыўнасць, павышае працаздольнасць.

[Англ. dope — даваць наркотык.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ду́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Прыгатаваны шляхам выдзімання. Дутая шкляная пасудзіна. // Напоўнены паветрам; надуты. Дутыя шыны.

2. перан. Разм. Наўмысна перабольшаны; несапраўдны, фальшывы. Дутыя лічбы. Дутая слава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жу́пел, ‑а, м.

1. Уст. Гарачая смала, якая, па ўяўленню хрысціянскай рэлігіі, нібыта прыгатавана ў пекле для пакарання грэшнікаў.

2. перан. Што‑н. страшнае, агіднае; пужала.

[Стар.-слав.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

метафі́зік, ‑а, м.

1. Паслядоўнік метафізікі; проціл. дыялектык.

2. Уст. Філосаф, які вывучае пытанні, што выходзяць за межы вопыту.

3. перан. Чалавек, схільны да абстрактных разважанняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

міжсце́нне, ‑я, н.

1. Месца ў сярэдняй частцы грудной поласці, дзе размешчаны сэрца, аорта, бронхі, стрававод.

2. перан. Тое, што перашкаджае сувязі, збліжэнню каго‑, чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)