Verbum

засе́яць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́й; -е́яны; зак., што.

1. Заняць пад пасеў які-н. участак зямлі.

З. поле ячменем.

2. перан. Пакрыць мноствам каго-, чаго-н.

Неба засеяна зоркамі.

|| незак. засява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

засну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

Прыйсці ў стан сну.

Не з. ні на мінутку.

Прырода заснула зімовым сном.

З. навекі або вечным сном (перан.: памерці).

|| незак. засына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

заці́хнуць, -ну, -неш, -не; заці́х, -хла; -ні́; зак.

1. Перастаць утвараць якія-н. гукі; перастаць шумець.

Зала заціхла.

Дзеці заціхлі.

2. перан. Аслабіць або спыніць сваю дзейнасць.

Вецер заціх.

|| незак. заціха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

зме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

Вызначыць якой-н. мерай велічыню чаго-н.

З. глыбіню вадаёма.

З. тэмпературу.

З. вокам (перан.: уважліва аглядаць каго-н., нібы ацэньваючы).

|| незак. змяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

перане́сціся, -нясу́ся, -нясе́шся, -нясе́цца; -нясёмся, -несяце́ся, -нясу́цца; -нёсся, -не́слася; -нясі́ся; зак.

Хутка перамясціцца.

За гадзіну перанёсся на самалёце з Мінска ў Санкт-Пецярбург.

П. ў думках у мінулае (перан.).

|| незак. перано́сіцца, -но́шуся, -но́сішся, -но́сіцца.

адстая́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -то́іцца; зак.

1. Пра вадкасць: пастаяўшы, даць асадак.

2. перан. Канчаткова сфарміравацца (пра думкі, погляды).

Думка адстаялася, усё стала зразумелым.

|| незак. адсто́йвацца, -аецца (да 1 знач.).

артэ́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.

1. Крывяносны сасуд, які нясе кроў ад сэрца ва ўсе часткі цела.

2. перан. Шлях зносін (высок.).

Водныя артэрыі.

|| прым. артэрыя́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

А. ціск.

атулі́ць, атулю́, ату́ліш, ату́ліць; ату́лены; зак., каго-што.

1. Ахінуць, агарнуць з усіх бакоў.

А. коўдраю.

2. перан. Абвалачы чым-н.

Цішыня атуліла вёску.

|| незак. атуля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і ату́льваць, -аю, -аеш, -ае.

ахіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.

1. Агарнуць, ахутаць чым-н.

Хусткай а. дзіця.

2. перан. Акружыць увагай.

Курганы слава ахінула.

А. ласкай.

|| незак. ахіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

абшліфава́ць, -фу́ю, -фу́еш, -фу́е; -фу́й; -фава́ны; зак.

1. што. Пашліфаваць што-н. з усіх бакоў.

А. камень.

2. перан., каго. Выхаваць, зрабіць больш абыходлівым, вытрыманым (разм.).

А. маладога чалавека.

|| незак. абшліфо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.