трохпудо́вы, ‑ая, ‑ае.
Масай у тры пуды. Трохпудовая гіра. // Разм. Вельмі цяжкі, грузны. Трохпудовая вязка дроў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трайча́ткі ’Стажары’ (шчуч., Сл. ПЗБ), аднак, зыходзячы з ілюстрацыі да слова (тры зоркі радком ідуць, адна каля аднае), гэта Арыён (а не Плеяды). Відаць, можна гаварыць аб уплыве польскай мовы, параўн. дыял. trojaki, trójki, trzy jutrzenki, trzy gwiazdy w kupie — назвы, звязаныя з лічбай тры (Купішэўскі, Słownictwo, 92–93), гл. трайчак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыга́н ‘трыножак’ (Ласт.). Адзінкавая фіксацыя, магчыма, сведчыць пра штучнае паходжанне слова — ад тры (гл.) і таган (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трызі́мак ‘конь, цялё на трэцім годзе, трацяк’ (Сцяшк.; беласт., вільн., Сл. ПЗБ). Да тры і зіма (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́саліць, ‑салю, ‑саліш, ‑саліць; зак., што.
Засольваючы што‑н., зрасходаваць пэўную колькасць солі. Высаліць тры кілаграмы солі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трохба́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Сілаю ў тры балы. Трохбальны вецер.
2. Заснаваны на трох балах. Трохбальная сістэма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
приёмII (метод) прыём, -му м.;
худо́жественный приём маста́цкі прыём;
эффекти́вный приём эфекты́ўны прыём;
◊
в оди́н, два, три приёма за адзі́н, два, тры разы́; адны́м, двума́, трыма́ захо́дамі;
на оди́н, два, три приёма на адзі́н, два, тры разы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тры́дзесяць ‘многа, няпэўная колькасць’: трыдзесяць ран (БНТ, Зам.), ст.-бел. тридесятъ, тридесять, тридесеть ‘трыццаць’ (1431 г., ГСБМ), сюды ж тры‑дзесяты: у тры‑дзісятум царстве ‘ў вельмі далёкай краіне’ (маз., Сержп. Прык. і прым.), ст.-бел. тридесятый ‘трыццаты’ (ГСБМ). Захаваная несцягненая форма лічэбніка трыццаць (гл.), параўн. балг. три́десет, макед. триесет, серб. трѝдесет, славен. trîdeset, на думку Анікіна (Новое в рус. этим., 237), узыходзіць да прасл. *trьje desęte ‘трыццаць’, рана замененага формай *tri desęti ‘тс’, параўн. літ. trisdešimt, лат. trîsdešimit, літаральна ‘тры дзясятай Паводле Лукіновай (Числ., 64), падтрыманая аналогіяй да трыдзевяць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
славя́не, -вя́н, адз. славяні́н, -а, м.
Адна з самых вялікіх у Еўропе груп роднасных па мове і культуры народаў (беларусы, палякі, балгары і інш.), якія ўтвараюць тры галіны: усходне-, заходне- і паўднёваславянскую.
|| ж. славя́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. славя́нскі, -ая, -ае.
Славянскія мовы.
С. эпас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адваля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца.
Праваляўшыся пэўны час, скончыць валяцца. [Клёст:] — Я толькі з рамонту. Амаль тры месяцы адваляўся. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)