недарава́льны, ‑ая, ‑ае.
Які нельга дараваць, прабачыць. [Дзяміду Сычу] здавалася, што ён зрабіў нейкую вялікую, недаравальную памылку. Паслядовіч. [Кірык] разумеў, што сказаў недаравальныя словы, што праз іх можна страціць аўтарытэт. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аста́цца, астану́ся, астане́шся, астане́цца; астанёмся, астаняце́ся, астану́цца; аста́нься; зак.
Тое, што і застацца.
◊
Астацца без рук (разм.) — знемагчыся ад работы рукамі.
Астацца з носам (разм.) — пацярпець няўдачу.
Астацца ў дурнях (разм.) — аказацца падманутым.
Астацца ў адной кашулі (разм.) — страціць усё ў выніку пажару.
|| незак. астава́цца, астаю́ся, астае́шся, астае́цца; астаёмся, астаяце́ся, астаю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звар’яце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Захварэць на псіхічнае расстройства, страціць розум. Значна пазней Павел даведаўся, што Сеня звар’яцеў у вронкаўскай адзіночцы. Брыль. Калі суседка даведалася, што гэта быў яе сын, яна звар’яцела, доўга блукала па горадзе, а потым бясследна знікла. Гурскі.
2. Разм. Страціць развагу, раз’юшыцца, ашалець. Гаспадар спужаўся, пачуўшы пра немцаў, а гаспадыня зусім звар’яцела: крычыць немым голасам на ўсю вуліцу і гатова горла мне перагрызці за карову. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ачмурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм. Страціць здольнасць ясна ўспрымаць і разумець навакольнае; адурэць. [Сусед Сідара:] — Куды вы!.. Ачмурэлі!.. Згубіць сябе хочаце!.. Галавач. — Як бог свят, ачмурэў чалавек! — спалохаўся дзед. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ачужэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Страціць сувязь з блізкімі, знаёмымі, стаць чужым. — От, братка, — кажа сястра, — ты ўжо нават пазабываўся, як што і зваць, ты ўжо зусім ачужэў. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затлумі́цца, ‑тлумлюся, ‑тлумішся, ‑тлуміцца; зак.
Разм. Страціць здольнасць ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыцца. Гуляючы ў лесе, мы неяк затлуміліся і пайшлі не ў патрэбны бок, а ў адваротны. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздружы́ць, ‑дружу, ‑дружыш, ‑дружыць; зак., каго-што.
Разм. Спыніць, перарваць чыю‑н. дружбу. Раздружыць сяброў. // перан. Прымусіць страціць прыхільнасць да чаго‑н., перастаць займацца чым‑н. Раздружыць з работай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паблядне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Стаць, зрабіцца бледным. Пабляднець ад хвалявання. □ Войт пахіснуўся, пабляднеў і асеў, схапіўшыся за бок. Колас.
2. Страціць яркія фарбы; пацямнець. Пялёсткі пабляднелі. Малюнак пабляднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблысе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Страціць валасы, зрабіцца лысым; палысець. Здавалася.. [бацька] паменшаў, раздаўся ў плячах, зусім аблысеў. Грахоўскі. // перан. Агаліцца, пазбавіцца покрыва. □ Снег хутка раставаў, і за дзень узгоркі аблыселі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загла́дзіцца, ‑дзіцца; зак.
1. Выраўнавацца, стаць гладкім. Складкі на сукенцы загладзіліся. Поўсць на кані загладзілася.
2. перан. Страціць вастрыню, стаць менш адчувальным. [Яніна:] Выдайце мяне за Лявона, і ўсё загладзіцца. Козел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)