лы́ндаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Разм. Хадзіць без справы, гультаяваць, бяздзейнічаць. Лындае гультай, сланяецца па гаспадарцы, цяплейшага месца шукае. Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уме́ючы, прысл.
З уменнем, з веданнем справы. Часамі .. [Дулеба] і праборку зробіць каму, але зробіць умеючы, і на яго нельга пакрыўдзіцца. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уцёмную, прысл.
Разм. У гульні ў карты — не паглядзеўшы сваіх карт. Гуляць уцёмную. // перан. Не ведаючы сутнасці справы, наўгад. Дзейнічаць уцёмную.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жы́га ’надта хуткі чалавек’, ’чалавек, які ўмешваецца ў чужыя справы’ (Нас.). Параўн. рус. дыял. жи́га ’агонь’, ’бізун’, ’ваўчок’, польск. дыял. żega, żyga ’хуткі чалавек’. Параўн. жыг, жэг і іх іншаслав. адпаведнікі. Бязафіксны наз. утворан ад жыгаць ’бліскаць’ шляхам усячэння афіксальнай часткі з абагульненнем семы хуткасці. У далейшым ’хуткі чалавек’ атрымлівае значэнне ’неспакойны’, адкуль і ’такі, што ўмешваецца ў чужыя справы’. Параўн. жыгун.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наплева́тельский разг. наплява́цельскі; (халатный) нядба́йны; (пренебрежительный) пага́рдлівы;
наплева́тельское отноше́ние к де́лу наплява́цельскія (нядба́йныя) адно́сіны да спра́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
отлага́тельство ср. адкла́д, -ду м.;
де́ло не те́рпит отлага́тельства спра́вы адкла́дваць не́льга, спра́ва не це́рпіць адкла́ду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазапарты́йны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца па-за партыяй, не звязаны з ёю; які не мае адносін да партыі. Пазапартыйная групоўка. Пазапартыйныя справы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хала́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да халата; прызначаны на халат. Халатная махровая тканіна.
2. Нядобрасумленны, нядбайны. Халатныя адносіны да справы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ратэ́нты ’справы (гаворыцца з дакорам)’ (Нас.), ст.-бел. ретент ’вылічэнне’ (Ст.-бел. лексікон). Праз польск. retenta ’рэшта запазычанасці’ з лац. retentus ’затрыманы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Туні́кі: па‑за туні́ках туля́цца ‘хавацца’ (Ян.), túniki ciórci ‘лодарнічаць, гультаяваць’ (Варл.). Верагодна, экспрэсіўныя перыфразы на базе туyя́цца ‘хадзіць без справы’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)