◎ Паўсяно́ўваць ’назапашваць сена’ (навагр., Сл. ПЗБ). Да па‑ і + усенаваць < сена (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Астрамок ’невялікі воз (сена)’ (Гарэц., Касп.), астро́мак ’невялікі воз сена, ахапак сена’ (Нас., Гарэц.). Рус. дыял. остро́мок, острё́мок, остра́мок ’тс’, остра́мок доўгі шост у стагу сена’, укр. острямок, настрямок ’невялікі воз сена’, ст.-рус. острамок ’ахапак сена’ (1537). Параўн. настра́мак, стромак ’невялікі воз сена’ (Нас.). Фасмер (3, 166) звязвае з чэш. strom ’ствол, дрэва’, лічыць, што астромак ’сена вакол «строма», г. зн. шаста’. Таксама Безлай, Eseji, 118. Праабражэнскі, 2, 396: да стромкі ’такі, што імкнецца ўверх’, — г. зн. да стремиться. Сувязь з стромка адзначаў ужо Насовіч. Параўн. яшчэ дыял. настраміць ’накалоць’, укр. (у)стромити ’ўваткнуць, усунуць’. Выклікае цяжкасці тлумачэнне розных галосных пад націскам. Няясна. Гл. стромка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сенако́с, ‑у, м.
1. Касьба травы на сена. Пачаўся сенакос. □ Пажоўклі травы, якія не паспелі адрасці пасля нядаўняга сенакосу. Шахавец.
2. Месца, адведзенае для касьбы сена. Людзі зразумелі, што пастаў час ператварыць нашы неўрадлівыя сенакосы ў высокаўраджайныя палі. Асіпенка. Там сцелюцца між хвойніку паплавы сенакосу, упіраючыся ў маленькія засценкі і хутаркі. Гартны.
3. Час уборкі сена. Для Якуба самаю вясёлаю і радаснаю парою года быў час сенакосу. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгарну́ць, -гарну́, -го́рнеш, -го́рне; -гарні́; -го́рнуты; зак., што.
1. Загнуць, падагнуць знізу ці пад ніз.
П. посцілку пад сяннік.
2. Грабучы, сабраць у адным месцы або наблізіць да чаго-н.
П. сена.
|| незак. падго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дыфасге́н, ‑у, м.
Бясколернае масляністае атрутнае рэчыва з рэзкім удушлівым пахам, падобным да паху прэлага сена.
[Грэч. di(s) — двойчы і фасген.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацюкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., што.
Спец. Звязаць у цюк (цюкі); спакаваць. Зацюкаваць сена. Зацюкаваць салому.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрыграба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Прыгрэбці да чаго‑н. усё, многае. Папрыграбаць сена да стога.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сеназбіра́льнік, ‑а, м.
Сельскагаспадарчая машына для збірання коп сена пры ўкладцы іх у сцірты ці стагі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утапта́цца сов.
1. утопта́ться;
снег ~та́ўся — снег утопта́лся;
2. умя́ться;
се́на ўтапта́лася — се́но умя́лось
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сенава́ць ‘нарыхтоўваць сена’ (Сл. ПЗБ; ашм. Стан., Сцяшк. Сл.), ‘касіць, сушыць і ўбіраць сена’ (Скарбы), ‘касіць сена’ (навагр., З нар. сл.), ‘сушыць сена’ (свісл., Шатал.). Паводле Мацкевіч і інш. (Балто-слав. этнояз. отнош., 35), супольная балтыйска-славянская інавацыя, параўн. літ. šienáuti ‘нарыхтоўваць сена’. Звычайна перадаецца апісана з дзеясловам ‘рабіць’: робі́ць се́но (ТС), разьян. dilat sénъ ‘тс’, параўн. таксама ням. Heu machen ‘тс’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)