разначы́нец, ‑нца, м.

У Расіі ў XVIII–XIX стст. — прагрэсіўна настроены інтэлігент недваранскага паходжання. Разначынцы з’яўляліся рэвалюцыйнымі дэмакратамі, выразнікамі інтарэсаў сялянства. «Маладосць».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самасці́йнік, ‑а, м.

У час грамадзянскай вайны — удзельнік нацыяналістычнага контррэвалюцыйнага руху на Украіне, які ставіў сабе за мэту аддзяленне яе ад Расіі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

...-юнкер, ‑а, м.

Другая састаўная частка складаных слоў, якія абазначалі некаторыя званні ў дарэвалюцыйнай Расіі, пераважна ваенныя, напрыклад: камер-юнкер, штык-юнкер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паме́шчык, ‑а, м.

У дарэвалюцыйнай Расіі, а таксама ў краінах, дзе існуе прыватная ўласнасць на зямлю, — землеўладальнік, звычайна дваранін, пан (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

граданача́льніцтва, ‑а, н.

1. У дарэвалюцыйнай Расіі — горад з прылеглым да яго наваколлем, выдзелены з губерні ў асобную адміністрацыйную адзінку.

2. Канцылярыя граданачальніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

губерна́тар, ‑а, м.

1. Начальнік губерні у дарэвалюцыйнай Расіі.

2. Вышэйшая службовая асоба тэрытарыяльнай адзінкі (штата, дэпартамента і інш.) у сучасных буржуазных дзяржавах.

[Лац. gubernator.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэфо́рма, ‑ы, ж.

Змена, пераўтварэнне чаго‑н.; перабудова. Рэформа правапісу. Грашовая рэформа. Аграрная рэформа. // Пра адмену прыгоннага права ў Расіі ў 1861 г.

[Фр. reforme ад лац.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эсэ́р, ‑а, м.

Сацыяліст-рэвалюцыянер, прадстаўнік дробнабуржуазнай партыі ў Расіі. Меншавікі, эсэры, бундаўцы, здраднікі ўсіх колераў разгарнулі падрыўную работу і ў Магілёве. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гры́ўня, -і, мн. -і, гры́вень і -яў, ж. (гіст.).

1. У Вялікім Княстве Літоўскім: адзінка вагі каштоўных металаў вагой каля фунта¹.

2. У Старажытнай Русі: сярэбранае або залатое ўпрыгожанне, якое насілі на шыі.

3. У Расіі: манета вартасцю ў 10 капеек (разм.).

|| прым. гры́ўневы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

казённы, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да казны (у 1 знач.); дзяржаўны.

Казённая маёмасць.

2. перан. Бюракратычны, фармальны (неадабр.).

Казённыя адносіны.

Казённая палата — губернская ўстанова па падатках у царскай Расіі.

Казённая частка (спец.) — задняя частка агнястрэльнай зброі, з якой яна зараджаецца.

|| наз. казённасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)