◎ Плянці́цца ’плесціся’ (маст., Сцяшк. Сл.). З польск. plątać się ’тс’. Націск, яку плясніся.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́ка ’рака’ (ашм., Сл. ПЗБ). Націск пад уплывам польск. rzeka ’тс’, гл. рака́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Катэ́дж ’катэдж’ (ТСБМ, БРС). З тым жа значэннем рус. котте́дж, укр. коте́дж. Запазычанне з англ. мовы. Параўн. англ. cottage ’тс’ (утварэнне ад cot ’хаціна’ суфіксам ‑age). Спачатку слова папала ў рус. мову (у сярэдзіне XIX ст.; упершыню сустракаецца ў раманс Ганчарова «Абломаў») і мела націск крыніцы — ко́ттедж. У якасці варварызма рус. коттедж адзначалася яшчэ ў «Путевых письмах» Грэча (1839 г.). Падвойны націск (ко́ттедж, котте́дж) зафіксаваны ў слоўніку Ушакова (1935 г.), сучасны націск (на другім складзе) замацаваўся значна пазней.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
танка... 1
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «танк 1», напрыклад: танкаваджэнне, танкабудаванне.
танка... 2 (гл. тонка...).
Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «тонка...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: танкагубы, танканогі, танкаскуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Брандзо́вы ’бурачковы (пра колер)’ (Жд.). Запазычанне з польск. brązowy ’бронзавы колер’. Аб запазычанні сведчыць націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жвя́нькала, жвенькала (націск — ?) ’пляткар’ (маг., Бяльк., Юрч., Яўс.). Ад. жвя́нькаць (гл.) з дапамогай суфікса ‑ла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́рун ’пярун’ (чэрв., Нар. лекс.). Да пяру́н (гл.), націск, магчыма, пад уплывам пе́рыць ’біць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тушэ́, нескл., н.
Спец.
1. У музыцы — характар, спосаб дакранання (націск, удар) пальцаў выканаўцы пры ігры на фартэпіяна, што ўплывае на афарбоўку і выразнасці, гучання інструмента ў розных выканаўцаў.
2. У спорце — укол (удар) у фехтаванні. // Дотык барца абедзвюма лапаткамі да дывана, які абазначае паражэнне.
[Фр. toucher — чапаць, дакранацца.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бо́рацца ’бароцца’ (Касп.), ’бадацца’ (Сцяшк. МГ), бо́рыцца (Нас.), бо́ріцца (Бяльк.). Гл. баро́цца. Формы тыпу бо́рацца маюць секундарны націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сдержа́ть сов., в разн. знач. стрыма́ць;
сдержа́ть ло́шадь стрыма́ць каня́;
сдержа́ть на́тиск проти́вника стрыма́ць на́ціск праці́ўніка;
сдержа́ть смех стрыма́ць смех;
сдержа́ть обеща́ние стрыма́ць абяца́нне;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)