Verbum

Ля́хаўка бе́лая ’нівянік звычайны, Leucantheum DC. vulgare Lam’, (віц., Кіс.). З ⁺беляхаўка ’белы’ — пераклад лац. назвы, якая са ст.-грэч. λευκανθής ’белы, сівы’. Параўн. рус. алан., валаг. белюга, белюшка, укр. білоголовник ’тс’.

◎ Нарэў ’вялікі мядзведзь’ (Інстр. 2). Няясна, магчыма, да рваць (гл.), прасл. *гъиайу якое, паводле Мяркулавай (Этимология–1978, 96), магло мець значэнне ’схапіўшы зубамі, адарваць кусок’. Відаць, як і іншыя назвы мядзведзя, табуізаваная.

◎ Нікс ’серна-кіслы цынк’ (Нас.). Запазычана праз польск. niks ’цынкавая-мазь’ з ням. Nichts, назвы, утворанай ад грэч.-лац. onychitis шляхам жартаўлівага збліжэння з nicht (s) ’нічога’ (Варш. сл., 391; Махэк₂, 399).

Крыжо́ўнік ’агрэст’ (Сл. паўн.-зах.). Укр. крижовник, рус. крыжовник ’тс’. Паводле Фасмера (2, 388), калька з ням. Krisdohre («Хрыстоў цёрн») у польск. krzyzownik, адкуль усходнеславянскія назвы. Вельмі праблематычна. Параўн. Слаўскі, 3, 261–262.

◎ Куц-куц ’выгук, якім падзываюць авечак’ (Сл. паўн.-зах.). Адносіцца да вялікай і разнастайнай групы лексічных сродкаў падзьму. Параўн. куцу-куцу (гл.), ад іх утвараюцца экспрэсіўныя назвы свойскіх жывёл (ДАБМ, к. 304–307).

Пага́нка ₁ ’ядавіты грыб’ (ТСБМ, Касп.). Рус. пога́нка ’тс’. Да паганы (гл.).

Пага́нка ₂ ’вадаплаўная птушка, мяса якой мае непрыемны смак’ (ТСБМ, Нас.). Да пага́ны (гл.); з тлумачэння значэння відавочная і матывацыя назвы.

Рамбі́на ’ягада з рабіны’ (Ян.). Частковая дээтымалагізацыя ў выніку пераносу з назвы дрэва на плод гэтага дрэва, дадаткова аформленага эпентэтычным ‑м‑ у корані слова (штучнае “акультурванне” слова шляхам назалізацыі?), параўн. польск. jarzębina ’рабіна’.

Стволля ‘маркоўнік лясны, Anthriscus Hoffm.’ (смаг., Кіс.), ствольны цвет ‘тс’ (віц., Ан.; Кіс., 16). Рус. смал., пск., цвяр. ствол, стволья ‘дзягіль’. Да ствол (гл.). Мяркулава (Очерки, 67) прыводзіць аналагічныя назвы ням. Stengel, Tufen.

Ву́шкі (ў лапцях) (Інстр. 1, 80), ’жабры’ (карэліц., Шатал.). Да ву́ха, назвы такога тыпу характэрны для частак прадметаў, што нагадваюць вуха па форме, параўн. ву́ха, ву́шка ў іголцы і інш., ці маюць падобнае размяшчэнне.

*Макрэні, мокрэ́ні ’дзень перад Іллёй’ (ТС), макрэнь ’працяглае дажджлівае надвор’е (Растарг.). Утворана ад назвы рэлігійнага свята св. Макрыны (1 жніўня). Паводле народнай прыкметы: калі ў гэты дзень ішоў дождж, дык рэшта лета будзе мокрай.