ма́рна,

1. Прысл. да прым. марны (у 1 знач.).

2. у знач. вык. Дарэмна, упустую. Колькі разоў Ларывончык рабіў спробу звязацца з іншымі партызанскімі атрадамі, але ўсё марна. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́дгаладзь, прысл.

Разм. Не поўнасцю наядаючыся, хочучы есці. На колькі хопіць сям’і таго, што яна пажне? Хіба да каляд, а потым — зноў жыццё надгаладзь, у нястачах і горы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няве́тліва,

1. Прысл. да няветлівы.

2. безас. у знач. вык. Нетактоўна, непрыстойна. Трэба было [Веры] ісці ў сваю бакоўку, там усялякай работы немаведама колькі, але няветліва пакідаць адну госцю. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падхалі́мнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Паводзіць сябе як падхалім. [Сабалеўскі] не столькі распытваў пацярпеўшых для высвятлення справы, колькі падхалімнічаў і выслужваўся перад сваімі, як ён называў іх, «калегамі». Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паналато́шваць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак., што і чаго.

Разм. Налаташыць многа чаго‑н. Лотаці цяпер колькі хочаш. Грышка з Анюткай і Маняй, мусіць, паналатошвалі ўжо цэлыя пукі. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папакруці́цца, ‑кручуся, ‑круцішся, ‑круціцца; зак.

Разм. Круціцца доўга, неаднаразова. [Мірон:] — Я таксама натупаўся. Ад самага досвітку. Схадзіў у імшанік, як там, ці дыхаюць вуллі, потым вось тут колькі папакруціўся. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папалама́ць, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; зак., каго-што і чаго.

Разм. Ламаць доўга, неаднаразова; паламаць многа чаго‑н. — Нам [касіць] хоць бы што, а цябе папаломіць дзён колькі, пакуль прывыкнеш. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сана́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да санаты; у форме санаты. Санатнае алегра. □ Пабочная партыя, як заўсёды ў санатных формах твораў Р. Пукста, не столькі развітая, колькі працяглая. Дубкова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перакупля́ць I сов. перекупи́ть;

ко́лькі я гэ́тага на сваі́м вяку́я́ў — ско́лько я э́того на своём веку́ перекупи́л

перакупля́ць II несов., в разн. знач. перекупа́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дарэ́мна,

1. Прысл. да дарэмны.

2. у знач. вык. Марна, бескарысна. Колькі мы ні гукалі і ні свісталі — усё дарэмна, Мішкаў і след прастыў. Паслядовіч.

•••

Дарэмна хлеб есці гл. есці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)