вы́драць, -дзеру, -дзераш, -дзера; вы́драў, -рала; вы́дзеры; -драны; зак., што.
1. З сілай выцягнуць, вырваць што-н. моцна ўбітае, прымацаванае і пад.
В. цвік са сцяны.
В. ліст з кнігі.
2. Драпаючы, выдаліць, вырваць.
В. вочы.
3. перан. Атрымаць, узяць з вялікай цяжкасцю (разм.).
|| незак. выдзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упара́дкаваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; -каваны; зак.
1. каго-што і без дап. Прывесці ў парадак, навесці парадак дзе-н.; вырашыць; уладкаваць.
У. кнігі.
У. ў хаце.
У. справы.
2. што. Добраўпарадкаваць.
У. гарадскія кварталы.
|| незак. упарадко́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. упарадко́ўванне, -я, н.
|| наз. упара́дкаванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазаго́ртваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. што. Горнучы, згрэбці ў адно месца ўсё, многае.
П. вуголле ў пячурку.
2. каго-што. Ахінуць, абкруціць з усіх бакоў усё, многае ці пакрыць чым-н. сыпкім усё, многае.
П. пакункі.
П. бульбу прыскам.
3. што. Закрыць усё, многае.
П. кнігі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазастаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.
1. што. Заняць паверхню чаго-н. нейкай колькасцю якіх-н. прадметаў.
П. пакоі мэбляй.
2. каго-што. Закрыць, загарадзіць усё, многае ці ўсіх, многіх чым-н. пастаўленым.
П. дзверы шафамі.
3. што. Паставіць усё, многае за што-н.
П. кнігі за шкло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ты́тул 1 ‘загаловак кнігі’, ‘першая старонка кнігі, тытульны ліст’ (ТСБМ, Гарэц., Некр. і Байк.), ст.-бел. тытулъ, тителъ, титулъ ‘загаловак, назва’, ‘надпіс’. Са ст.-польск. tytuł ‘тс’, якое з лац. titulus ‘тс’, ‘надмагільны надпіс’, ‘подпіс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 188), у ВКЛ таксама ‘прычына, падстава, права’ (Жлутка).
Ты́тул 2 ‘ганаровае або дараванае дваранскае званне (барон, князь, граф)’ (ТСБМ, Некр. і Байк.): у каго ў шкатуле, той і ў тытуле (брасл., Рабк.), ‘вясельны чын асоб, што маюць акрэсленыя функцыі ў рытуале’ (беласт., Этнагр. зб., 112), ст.-бел. тытулъ, титулъ ‘тытул, званне’ (1438 г., ГСБМ). Са ст.-польск. tytuł < лац. titulus ‘ганаровае званне, слаўнае імя’, ‘гонар, слава’, ‘подзвіг, заслуга’, сюды ж ст.-бел. тытуловати ‘называць’ (1622 г.) са ст.-польск. tytułować ‘называць’, якое з лац. titulāre ‘тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
брашурава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.
Сшываць або змацоўваць друкаваныя лісты кнігі, брашуры, часопіса і пад. адпаведна нумарацыі. Стомы пальцы рук не чуюць, клеяць, рэжуць, брашуруюць. А. Александровіч.
[Ад фр. brocher.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дачыта́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Прачытаць да якога‑н. месца. Дачытацца да сярэдзіны кнігі.
2. Празмерным чытаннем давесці сябе да непрыемных вынікаў. Дачытацца да болю ў галаве.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́драцца, ‑дзеруся, ‑дзерашся, ‑дзерацца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адарвацца. Выдраўся ліст з кнігі.
2. Разм. Выбрацца з цяжкасцю адкуль‑н. Выдрацца з зарасніку на паляну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
макулату́ра, ‑ы, ж., зб.
1. Друкарскі брак — невыразна надрукаваныя, запэцканыя лісты. // Непрыгодная папера, кнігі, прызначаныя для перапрацоўкі на папяровых фабрыках.
2. перан. Бяздарныя, не маючыя ніякай вартасці літаратурныя творы.
[Ням. Makulatur ад лац. maculare — пэцкаць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераплаці́ць, -лачу́, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны; зак., што.
1. без дап. Заплаціць больш, чым трэба.
П. за пакупку.
2. чаго. Заплаціць, выплаціць паступова за што-н. вялікую колькасць (грошай; разм.).
Колькі я грошай пераплаціла за кнігі.
|| незак. перапла́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перапла́та, -ы, ДМ -ла́це, ж. і перапла́чванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)