прыблі́жаны I
1. прич. прибли́женный; см. прыблі́зіць;
2. прил. приближённый;
~ныя асо́бы — приближённые ли́ца;
3. в знач. сущ. приближённый
прыблі́жаны II мат. приближённый;
~нае вылічэ́нне — приближённое вычисле́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
о́да, ‑ы, ДМ одзе, ж.
1. Верш, напісаны ва ўрачыстым стылі ў гонар якой‑н. значнай падзеі або асобы. Оды Ламаносава.
2. Спец. Вакальны або сімфанічны твор урачыстага характару, прысвечаны якой‑н. значнай падзеі або подзвігу.
[Грэч. ōdē — песня.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суб’екты́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены аб’ектыўнасці, аднабаковы; уласцівы толькі дадзенай асобе. Суб’ектыўны метад у філасофіі. Суб’ектыўная ацэнка.
2. Які мае адносіны да суб’екта, чалавека, да яго асобы, дзеяння, паводзін. Суб’ектыўныя прычыны. Суб’ектыўныя перажыванні. // Прадузяты, знарочысты. Суб’ектыўныя адносіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удваі́х, прысл.
Колькасцю ў дзве асобы рознага полу або істоты ніякага роду. Жнуць удваіх, маці з сынам. Мележ. Са мной ідзе мая дачка З партфелем, поўным кніг. Ёй — да званка, мне да гудка, Спяшаемся ўдваіх. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адмысло́вы ’асобы, спецыяльны’ (КЭС, БРС, Бір. дыс., Др.-Падб.), адумысловец ’спецыяліст’ (Гарэц., Др.-Падб.), адумыслоўнасць ’спецыяльнасць’ (Гарэц.), адумысля ’спецыяльна’ (Др.-Падб.), адмыслова ’добра, прыгожа; асобна’ (Бір. дыс.) да мысль. Параўн. польск. umysłowy, umysłowiec. Беларускае слова ўзнікла як культурнае новаўтварэнне ў 20‑я гады XX ст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́ля, -і, мн. -і, -яў, ж.
1. Мастацкі вобраз, створаны драматургам у п’есе, сцэнарыі, які ўвасабляецца ў сцэнічнай ігры акцёрам.
Увайсці ў ролю (таксама перан.: асвоіцца з якой-н. манерай паводзін).
Выйсці з ролі (таксама перан.: адступіць ад прынятай на сябе манеры).
Вытрымаць сваю ролю (перан.: не адступіць ад прынятай на сябе ролі, манеры).
У ролі каго-н. (таксама перан.: у якасці каго-н.).
Памяняцца ролямі (таксама перан.).
Ролі перамяніліся (таксама перан.: змяніліся ўзаемаадносіны людзей, суадносіны іх сіл).
2. Сукупнасць рэплік адной дзеючай асобы ў п’есе.
Перапісаць ролю.
3. Род, характар і ступень удзелу ў чым-н.
Р. асобы ў гісторыі.
◊
Іграць ролю — мець уплыў, значэнне.
Названы фактар іграе тут вялікую ролю.
|| прым. ро́левы, -ая, -ае (да 1 знач. ў некаторых спалучэннях і да 2 знач.; спец.).
Ролевая ігра (з размеркаваннем роляў паміж удзельнікамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
містэ́рыя, ‑і, ж.
1. У Старажытнай Грэцыі, Старажытным Рыме і краінах Старажытнага Усходу — тайныя рэлігійныя абрады ў гонар бажаства, у якіх маглі прымаць удзел толькі давераныя асобы.
2. Рэлігійная драма на біблейскія сюжэты ў сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе.
[Ад грэч. mystērion — таінства.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераме́шчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад перамясціць.
2. у знач. прым. Высланы, вывезены фашысцкімі ўладамі з акупіраваных тэрыторый. Перамешчаныя асобы. / у знач. наз. пераме́шчаныя, ‑ых. Вылі людзі багатыя і бедныя, шведы і рускія, так званыя перамешчаныя. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
майда́н, ‑а, м.
1. Плошча, дзе збіраюцца сходы, адбываюцца базары (у паўднёвых абласцях РСФСР). Позна ўвечары на майдане, дзе збіраліся на сходы і гульні, ясна гарэлі вогнішчы. Самуйлёнак.
2. У археалогіі — асобы від курганоў, старажытных магіл, звычайна раскапаных зверху.
[З араб. majdān, mainān.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таталітары́зм, ‑у, м.
Кніжн.
1. Адна з форм аўтарытарнай буржуазнай дзяржавы, якая характарызуецца яе поўным кантролем над усімі сферамі жыцця грамадства; таталітарны рэжым.
2. Напрамак буржуазнай палітычнай думкі, які апраўдвае антыдэмакратычную сістэму палітычнага кіравання і выступае за дыктатуру асобы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)