смугля́к, ‑а, м.
Разм. Смуглы мужчына, хлопец. — Я... я Мікешка .. — А я Смагул, — паспешліва заявіў аб сабе чорнагаловы смугляк. Беразняк. З вуліцы брацік ускоквае, дзесяцігадовы смугляк. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Астрыжо́нак ’коратка астрыжаны хлопец ці дзяўчына’ (Сцяц.). Нармальнае для беларускай мовы ўтварэнне астры́жанак, Таму тут, відаць, асновай было слова астрыжо́ны, якое суадносіцца з дзеясловам астрыгчы, але, магчыма, было запазычана з польск. ostrzyżony (з узнаўленнем р на месцы ш).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сю́сік ’слабы, знясілены хлопец’ (Сл. рэг. лекс.), сю́ська ў выразі напіўся як сюська (брасл., Цыхун, вусн. паведамл.), з няясным значэннем: ідзе пешая сюська (Л. Калюга). Цёмнае слова; магчыма, да сюкаць (гл.), першапачаткова пра таго, хто мочыцца ў ложку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спры́тны, -ая, -ае.
1. Якому ўласцівы фізічны спрыт; лоўкі, умелы, паваротлівы ў рабоце.
Ён быў с., здольны да ўсякай работы.
Спрытныя рукі ўсё зробяць.
2. Які знаходзіць выхад з любога становішча, прадпрымальны, кемлівы, знаходлівы.
С. арганізатар.
3. Зграбны, прыгожага аблічча, стройнага складу.
С. хлопец.
4. Зручны для карыстання (пра рэчы, прылады; разм.).
Спрытная лапата.
|| наз. спры́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зае́зджы, ‑ая, ‑ае.
Які заехаў куды‑н. мімаходам, па кароткі час; прыезджы. Рэгіну запрасіў на танец нейкі заезджы хлопец, але Міцька на гэта і ўвагі не звярнуў. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санста́нцыя, ‑і, ж.
Разм. Санітарна-эпідэміялагічная станцыя. Як на ліха, з раёна прыехаў інспектар санстанцыі, дарэчы, малады хлопец, і яны [хлопец і Саша] пайшлі ў суседнюю вёску рабіць нейкую прафілактыку. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цянька́мі, прысл.
Разм. Напрасткі, нацянькі. Калі хлопец зноў ад’язджаў па вучобу, .. [Марылька] вельмі нерашуча .. цянькамі падышла да станцыі. Кулакоўскі. Мо хлопцы з дальняе дарогі ідуць цянькамі да сяліб? Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збая́цца (каго, чаго, без доп.) сов. сробе́ть (без доп.), стру́сить (перед кем, чем, без доп.);
хло́пец не збая́ўся — па́рень не сробе́л (не стру́сил)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
размазня́ ж., прям., перен., разг. размазня́;
нас частава́лі не́йкай ~нёй — нас угоща́ли како́й-то размазнёй;
не хло́пец, а р. — не па́рень, а размазня́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Маладажэня, молодожэня ’хлопец ці дзяўчына перад вяселлем’ (ТС). Відавочна, з польск. młodożeństwo ’тс’, młodożeniec ’малады’. На Палессі пашыраны назвы малады і маладая ’шлюбная пара ў час вяселля’. Параўн., аднак, серб.-харв. младо́жења ’жаніх’, ’малады (у час вяселля)’. Магчыма, гэта палескі архаізм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)