трафарэ́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да трафарэта (у 1 знач.). Трафарэтная пласцінка. // Прызначаны для работы з трафарэтам. Трафарэтны пэндзаль. // Зроблены пры дапамозе трафарэта. Трафарэтны ўзор.

2. перан. Заснаваны на трафарэце (у 2 знач.); шаблонны. Трафарэтнае пытанне. Трафарэтны выраз. Трафарэтнае рашэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́верзны, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Які заключае ў сабе каверзу; заблытаны, складаны. Каверзнае пытанне. Каверзная справа. □ Іншы раз было і так, што той-сёй спецыяльна адшукваў.. каверзныя пытанні, абы толькі збіць з панталыку настаўніка. «Звязда».

2. Які робіць, чыніць каверзы, схільны да іх. Каверзны чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

серьёзный в разн. знач. сур’ёзны;

серьёзное внима́ние сур’ёзная ўва́га;

серьёзный вид сур’ёзны вы́гляд;

серьёзный вопро́с сур’ёзнае пыта́нне;

серьёзная боле́знь сур’ёзная хваро́ба.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Калыма́га ’даўнейшая карэта з высока размешчаным кузавам’ (ТСБМ), ’калёсы’ (ТСБМ; карм., Мат. Гом.); як прыклад да адказу на пытанне «Павозка для агульных работ» прыводзіцца ў Інстр. I. Што датычыць лексемы ў ТСБМ, гэта відавочнае «слоўнікавае» запазычанне; адносна паходжання калымага ’калёсы’ гл. каламажка 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

завастры́ць сов.

1. (сделать острым) заостри́ть, заточи́ть; (карандаш и т.п. — ещё) очини́ть, зачини́ть;

2. перен. (сделать более резким) заостри́ть;

з. пыта́нне — заостри́ть вопро́с

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́, -лі́; -да́й; -да́дзены; зак.

1. што і каму. Даручыць зрабіць што-н.

З. работу.

З. урок.

З. пытанне.

2. што. Вызначыць, указаць.

З. курс караблю.

3. што. Зрабіць, арганізаваць (разм.).

З. баль.

4. што і чаго. Учыніць, нарабіць (чаго-н. непрыемнага; разм.).

З. страху.

З. клопату.

Я ім задам! (выраз пагрозы).

|| незак. задава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

я́сны, -ая, -ае.

1. Яркі, зіхатлівы.

Я. месяц.

2. Светлы, нічым не зацемнены.

Яснае неба.

Ясная ноч.

Сягоння ясна (прысл.).

3. перан. Нічым не засмучаны, спакойны.

Я. твар.

Я. позірк.

4. Добра бачны, выразна ўспрымальны на слых, зразумелы.

Ясныя абрысы гор.

Ясная дыкцыя.

Абстаноўка ясная.

Я. намер.

Усё было ясна (безас., у знач. вык.).

5. Лагічны, стройны, дакладны.

Я. розум.

Я. адказ.

|| наз. я́снасць, -і, ж.

Унесці я. у гэта пытанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Гарды́ня ’гордасць’, гардыня́ ’горды чалавек’ (Нас.). Рус. горды́ня, укр. горди́ня, ст.-сл. гръдынц і г. д. (агляд матэрыялу гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 207–208). Прасл. *gъrdyni. Можна, аднак, ставіць пытанне, ці ўсх.-слав. словы ўсё ж такі не запазычаны з ц.-слав. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пес ’сабака’ (астрав., Сл. ПЗБ), пэс ’тс’ (Бес.). Паводле Мацкевіч (Сл. ПЗБ, 3, 509), з польск. pies, якое да прасл. *pьsъ < і.-е. *pik‑s‑o‑s. Гл. таксама пёс; аднак пытанне пра характэрную для беларускай мовы захаваную форму (пес ці пёс) застаецца адкрытым.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

племянны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да племені (у 1 знач.). Племянныя мовы.

2. Які вырошчваецца для прадаўжэння народы; пародзісты (пра свойскую жывёлу). Вера з Каньковым у гэты час абмяркоўвалі пытанне аб набыцці племянных кароў. Асіпенка.

3. Звязаны з развядзеннем пародзістай жывёлы. Племянная ферма. Племянная гаспадарка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)