жва́вы, -ая, -ае.
1. Поўны жыццёвых сіл; бадзёры, рухавы.
Жвавае дзіця.
Ж. работнік.
2. Ажыўлены, выразны, жыццярадасны (пра вочы, твар).
Ж. погляд.
Жвавыя вочы.
3. Бойкі, ажыўлены (пра гутарку).
Жвавая гамонка.
4. Хуткі па тэмпе, шпаркі.
Жвавыя рухі.
Жвавыя коні.
|| наз. жва́васць, -і, ж.
Небывалая ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кампле́кт, ‑у, М ‑кце, м.
1. Поўны набор якіх‑н. прадметаў (інструментаў, рэчаў і інш.), якія маюць агульнае прызначэнне і складаюць што‑н. цэлае. Камплект сталярных інструментаў. Камплект падручнікаў. Камплект боепрыпасаў. Камплект Вялікай Савецкай Энцыклапедыі. □ Гарміза павінен быў справіць Арыне абутак, поўны камплект адзежы. Колас.
2. Устаноўленая колькасць асоб, якія патрабуюцца або дапускаюцца куды‑н. па штату. Камплект вучняў. Камплект рабочых. Залічыць звыш камплекту.
[Ад лац. completus — поўны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лю́бячы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад любіць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Поўны любві, любасці; які любіць. Любячая маці.
3. Дзеепрысл. незак. ад любіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
многапаку́тны, ‑ая, ‑ае.
Які перанёс многа пакут; поўны пакут. Многапакутны народ. □ Тут, на зямлі многапакутнай, Каля дарогі кожны схіл Асветлен зоркай пяцікутнай, Узнятай на гарбах магіл. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віто́к, ‑тка, м.
1. Адзін абарот спіралі. Віток спружыны. // Тое, што навіта ў выглядзе спіралі. Віток абмоткі.
2. Поўны абарот вакол чаго‑н. Віток касмічнага карабля вакол Зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распаўне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які распаўнеў; поўны, тоўсты. І Анюта ўжо не тая, якая мне запомнілася, якую я прывык бачыць, а пажылая, распаўнелая, з маршчынкамі ля вачэй кабета. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляме́нь (груб.) ’поўны, тоўсты, здаровы’ (міёр., З нар. сл.). Балтызм. Параўн. літ. liemuõ ’ствол’, liemẽnė ’безрукаўка, камізэлька, кабат’. Семантычны пераход ’ствол’ > ’тоўсты чалавек’, параўн. у бел. камель > камлякаваты ’дужы, мажны’ (віл., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нацяле́скацца ’пад’есці’ (Сцяц.). Няясна; магчыма, да гукапераймальнага *цялёсь!, параўн. цялёпі цялём/, што перадаюць гукі і дзеянні, якія перыядычна паўтараюцца. Не выключана, што суадносіцца з целяси, цела (гл.), параўн. целесовиты ’поўны, у целе’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вясёлы, -ая, -ае.
1. Поўны радасці, весялосці, які выражае радасць, весялосць.
В. настрой.
В. твор.
Весела (прысл.) смяяцца.
2. Які выклікае, нараджае весялосць.
В. спектакль.
3. Прыемны для вока, не змрочны.
Вясёлая расфарбоўка.
В. ранак.
|| памянш. вясёленькі, -ая, -ае.
|| наз. весяло́сць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́лічны, ‑ая, ‑ае.
1. Поўны велічы (у 2 знач.), урачыстасці; грандыёзны. Велічная мэта. Велічны помнік. Велічная дэманстрацыя. □ Плынь ракі, як заўсёды, была спакойная і велічная. Шамякін. У натхнёным, У велічным гімне неабсяжная наша зямля. Вітка. Велічныя капры ўзвышаюцца над усім наваколлем, і толькі новая тэлевізійная вышка можа трохі раўняцца з імі. Кулакоўскі.
2. Важны, горды; поўны ўласнай годнасці. Велічная поза. □ Цётка Палашка.. кідала велічны позірк на сваіх падначаленых. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)