кар’еры́зм, ‑у, м.

Імкненне зрабіць кар’еру, дасягнуць асабістага поспеху, дабрабыту, выкарыстоўваючы ў карыслівых мэтах грамадскую справу. Змагацца з кар’ерызмам. □ — Даўно хацеў выступіць супроць Гарунова, але, па праўдзе табе прызнацца, баяўся, што абвінавацяць у кар’ерызме. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́варат,

У выразе: другім наваратам — другі раз. [Маці:] — З хваробай не жартуй: яшчэ другім наваратам адкінецца... Якімовіч. Даўно мы з’елі сваю дзель бульбы, а нашых сяброў няма і няма. Я паставіў другім наваратам кацялок. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нежылы́, ‑ая, ‑ое.

1. Такі, у якім не жывуць. Ля.. пераезду [чыгункі] дзве будкі, але адна даўно нежылая. Навуменка. // Уласцівы для памяшкання, у якім не жывуць. Нежылы выгляд хаты.

2. Не прыстасаваны для жылля. Нежылая будыніна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разаспа́цца, ‑сплюся, ‑спішся, ‑спіцца; зак.

Разм. Моцна заснуўшы, праспаць даўжэй звычайнага, заснуць надоўга. Андрэй сама разаспаўся, не хацелася ўставаць, але сонца даўно пераваліла за паўдня, гарачыня апала, трэба было зноў весці коней на пашу. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тузе́мец, ‑мца, м.

Ураджэнец, карэнны жыхар якой‑н. краіны або мясцовасці (звычайна аддаленай ад цэнтраў цывілізацыі) у процілегласць прыезджаму або чужаземцу; абарыген. Праўда, даўно ўжо мінулі тыя часы, калі туземцы лічылі белых за багоў. Маўр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адмалі́цца, ‑малюся, ‑молішся, ‑моліцца; зак.

1. Маленнем, просьбай спрабаваць выпрасіць у бога сабе дараванне, адагнаць ад сябе зло. Ад смерці не адмолішся. Прыказка.

2. Разм. Скончыць маліцца. Адстагнаў, адмовіўся, адплакаў даўно ўжо наш працоўны народ. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прапылі́ць, ‑пылю, ‑пыліш, ‑пыліць; зак.

Разм. Праехаць, прайсці, падняўшы клубы пылу. Пакацілася ўжо за лес сонца, даўно прапылілі, прамычалі па вёсцы статкі. Сачанка. У ліпені 1944 года па вуліцах вёскі Іржышча прапыліла чорная бліскучая эмка. «Маладосць».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ятро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы; Р мн. ‑ровак; ж.

Жонка аднаго брата ў адносінах да жонкі другога брата. Даўно няма іх гаспадароў. А ў ятровак яшчэ свежая ў памяці тая далёкая пара, калі жылі разам. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пла́каць, пла́чу, пла́чаш, пла́ча; плач; незак.

1. Праліваць слёзы (ад болю, гора і пад.), звычайна ўтвараючы пры гэтым нечленараздзельныя галасавыя гукі.

П. наўзрыд.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., па кім. У некаторых выразах: чакаць каго-н., быць прызначаным каму-н. (пра што-н. непрыемнае; разм.).

Асіна плача па ім.

Вяроўка па табе даўно плача.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прапала, не вернеш (разм., жарт.).

Плакалі твае грошыкі.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пакрывацца кроплямі вільгаці (разм.).

Запацелыя вокны плачуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

соль¹, -і, мн. со́лі, -ей, ж.

1. адз. Белае крышталічнае рэчыва з вострым характэрным смакам, ужыв. як прыправа да стравы.

Сталовая с.

2. перан., адз. Тое, што надае асаблівы інтарэс, вастрыню чаму-н.

У гэтым якраз і ўся с. паэмы.

3. Хімічнае злучэнне, прадукт поўнага або частковага замяшчэння вадароду кіслаты металам (спец.).

Берталетава с.

Падсыпаць солі — добра даняць, дапячы каму-н. іроніяй, едкім словам.

Пуд солі з’есці з кім-н. — добра і даўно ведаць каго-н. (разм.).

|| прым. салявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.) і саляны́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)