смык, смыка́, мн. -і́, -о́ў, м.

Палачка з напятым удоўж яе пучком конскіх валасоў, дотыкам якой да струн музычнага інструмента ўтвараюць адпаведныя гукі.

Скрыпічны с.

|| прым. смы́кавы, -ая, -ае.

С. волас.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дамінава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; незак.

1. Мець перавагу, быць галоўным, асноўным.

У агульнай мелодыі дамінавалі гукі кларнета.

2. Узвышацца над акаляючай мясцовасцю.

Гара дамінавала над горадам.

|| наз. дамінава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзвы́нкаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Утвараць звінючыя гукі (пра шкло, метал, насякомых і пад.).

Недзе дзвынкала шкло.

Над вухам дзвынкалі камары.

|| аднакр. дзвы́нкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. дзвы́нканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Туруру́кацца ‘гучна весці размову’ (Вушац. сл.), ‘падаваць гукі, турчаць’ (ТС). Гл. турукаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кракта́ць ’выдаваць ціхія адрывістыя гукі, падобныя да крэ‑крэ (пра жаб)’ (ТСБМ). Гукапераймальнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гукапраніка́льны, ‑ая, ‑ае.

Які прапускае гукі, шумы. Гукапранікальныя сцены.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уто́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак., каму-чаму.

1. Выконваць другую партыю пры спяванні або ігры на музычным інструменце (спец.).

Бас уторыць тэнару.

2. Паўтараць якія-н. гукі.

Лясное рэха ўторыць стуку сякеры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

страката́ць, стракачу́, страко́чаш, страко́ча; стракачы́; незак.

Утвараць строкат (пра насякомых, птушак); утвараць рэзкія кароткія і частыя гукі (пра матор, кулямёт і пад.).

Стракаталі конікі.

Сарока стракоча.

Стракатаў аўтамат.

|| наз. страката́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Куміна́ ’вір каля берага, дзе вада заварочвае ў напрамку, супрацьлеглым цячэнню’ (Яшк.). Няясна. Гіпатэтычна можна дапусціць, што першасным значэннем куміна было ’балота’. Тады да кумкаць (гл.), кумаць (польск. kumać) ’выдаваць гукі кум‑кум (пра жаб)’. Параўн. крактаць, ’выдаваць гукі крэ‑крэ (пра жаб)’ і кратавінне ’дрыгва’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шчо́ўкаць, -аю, -аеш, -ае; незак., чым і без дап.

Утвараць рэзкія, адрывістыя гукі.

Шчоўкае замок у дзвярах.

У лазняку шчоўкаў салавей.

Ш. абцасамі.

|| аднакр. шчо́ўкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. шчо́ўканне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)