Ву́залавак ’драўляны брусок над пярэдняй воссю ў возе’ (свісл., Шатал.), ву́залаўка ’тс’ (Жд., 2). Да вузгалавак ’тс’ са спрашчэннем спалучэння зычных, звязаным з дээтымалагізацыяй слова, гл. вузгалаўе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́юдзґаць ’вымараць, закаравіць’ (Янк. Мат.). Не вельмі яснае слова. Ці не звязана з вэ́дзґаць ’тс’ (гл.)? Тады вы́юдзґаць < *вы́вэдзґаць (з выпадзеннем інтэрвакальнага ‑в‑ і заменай яго ‑j‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гэ́ты ’гэты’. Рус. э́тот, э́та, э́то. У аснове ляжыць дэйктычнае э, да якога далучаецца *tъ. Гл. Фасмер, 4, 523. У бел. мове на пачатку слова пратэтычны гук.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
До́лар ’долар’ (БРС). Рус. до́ллар, укр. до́лар. Запазычанне з англ. мовы ў XIX ст.: англ. dollar ’тс’ (аб гісторыі слова гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 163).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жыўцо́м ’у жывым стане’. Рус. смал., пск., цвяр. живцо́м, укр. живце́м ’тс’, польск. żywcem ’пры жыцці, не змяняючы’. Прыслоўе з тв. скл. слова жывец 1 ’жывы’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карні́сты ’пераборлівы’ (Сл. паўн.-зах.). Магчыма, запазычанне з літ. мовы. Параўн. літ. karnüs ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 420). Беларускае слова атрымала прадуктыўны суфікс назваў асоб⇉іст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карту́ль ’чалавек малога росту’ (Жд. 3). Слова, у якім захавалася прасл. kortъ у значэнні ’кароткі’ (гл. кароткі). Суфікс ‑ulь утварае назоўнікі ад якасных прыметнікаў (SP, 1, 110).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Квашня́ ’залішне кіслае, кісляціна’ (Жыв. сл.), ’кадка з-пад кваса’ (Касп.). Слова ў другім значэнні (ёмістасць) утворана паводле рэгулярнай мадэлі з ‑ня‑суфіксацыяй (Сцяцко, Афікс. наз., 166).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Малосей, палес. моло́сей ’малако ў рыб’ (Крыв.). Да малача́й 7 (гл.). Другая частка слова ‑сей пад уплывам народнай этымалогіі ад сеяць (насенне) > ’сеяць семя ў час нерасту’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мішкуля́нка ’змешаны пасеў збожжавых культур’ (брасл., Сл. ПЗБ). Складанаскарочанае слова, утворанае ад з‑мешаныя культуры пры дапамозе суфікса ‑янк‑а (аб ім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 180).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)