апушы́цца, ‑шыцца; зак.
1. Пакрыта пухам, пушыстай шэрсцю (пра жывёл). [Паранька] паказвае трох шэранькіх трусянят, якія ледзь паспелі апушыцца, і гладзіць іх усіх разам азызлай ад холаду рукой. Ракітны.
2. Пакрыцца, абцерусіцца чым‑н. пушыстым, лёгкім. Дрэвы апушыліся інеем. // Увабрацца ў зеляніну, пакрыцца лісцем. [Рыгор:] — А дзе ты.. хлеб возьмеш, кал зямелька скрозь аблогаю ляжыць. Гаруе зямелька... А бярозы вунь як апушыліся. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсне́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.
Пакрыцца снегам. Я буду разлівацца, ехаць, ехаць Па хвоях і па гурбах і па стрэхах... Абснежуся. Аб’інею. Прамокну. Бічэль-Загнетава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заме́рзнуць, -ну, -неш, -не; замёрз, -зла; -ні; зак.
1. Ператварыцца ў лёд або пакрыцца лёдам, ледзяной коркай.
Вада ў вёдрах замерзла.
Рэчка замерзла.
Вокны замерзлі.
2. Загінуць ад холаду або моцна азябнуць.
З. у полі.
Пасажыры замерзлі.
|| незак. замярза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. замярза́нне, -я, н.
Пункт замярзання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заржаве́ць і заіржаве́ць, ‑ее; зак.
Пакрыцца ржою, стаць іржавым. Трубы заржавелі. □ Цяпер машына стаяла ў свірне, у сухім месцы, каб нічога ў ёй не заржавела. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарумя́ніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Зрабіцца румяным. Твар .. [Юзі] зарумяніўся ад работы, дыхаў здароўем. Бажко. // Запячыся, пакрыцца румянай скарынкай. Бульбіны зверху ўжо зарумяніліся і пачынаюць падгараць. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здзірване́ць, ‑ее; зак.
Пакрыцца дзірваном, ператварыцца ў дзірван. Праз колькі часу выбіліся на лясную дарогу. Па ёй даўно ніхто не ездзіў — дарога зарасла травой, здзірванела. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Засмя́гнуць, засма́гнуць ’звянуць, высахнуць’. Рус., кур., смал. засмягнуть ’пакрыцца гноем, каростай’, ’высахнуць’, бранск. засма́гнуть ’высахнуць’, укр. засма́гнути ’загарэць (на сонцы)’, ’запякацца; пакрывацца налётам ад смагі (пра губы)’, чэш. zasmahnouti ’засмажыць да карычневага колеру’. Гл. смягнуць, смага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
змя́цца, самнецца; зак.
1. Стаць мятым, пакрыцца складкамі, маршчынамі. На вусатым хутаранцы даўнейшы пыльнік пацёрся, змяўся, пазелянеў. Чорны.
2. Прыгнуцца, прыбіцца да зямлі (пра расліны). Трава змялася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Дайсці да гатоўнасці ў выніку парання.
Буракі ўпарыліся.
2. Спацець ад напружанай дзейнасці, цяжкай працы.
У. на рабоце.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра каня: пакрыцца потам, узмыліцца ад гонкі.
Конь упарыўся.
|| незак. упа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазацвіта́ць, ‑ае; зак.
1. Зацвісці, распусцяцца — пра ўсё, многае. Кветкі пазацвіталі. Сады пазацвіталі.
2. Заброснець — пра ўсё, многае. Сажалкі пазацвіталі.
3. Пакрыцца цвіллю, плямамі. Хлеб пазацвітаў. Сцены пазацвіталі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)