целаскла́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Будова, формы цела чалавека; фігура. Атлетычны целасклад. Моцны целасклад. // Структура, будова цела жывёл, птушак. Коні розных народ адрозніваюцца целаскладам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́чный
1. (крепкий) мо́цны;
про́чная ткань мо́цная ткані́на;
2. (устойчивый, надёжный, длительный) перен. трыва́лы;
про́чный мир трыва́лы мір.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нялю́дскі, -ая, -ае.
1. Не ўласцівы чалавеку, не характэрны для чалавека.
З лесу даносіўся страшэнны н. крык.
2. Які перавышае чалавечыя магчымасці, сілы, моцны па ступені праяўлення.
Многім давялося перанесці нялюдскія пакуты.
3. Антыгуманны, бесчалавечны; ганебны.
Нялюдская вайна.
4. Дрэнны, кепскі (разм.).
Нялюдская дарога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абро́жак, ‑жка, м.
Абл. Раменьчык, які надзяецца на шыю жывёле; нашыйнік. Для Рыжыка гаспадар зрабіў будку, купіў ланцуг і пашыў моцны аброжак з гужа. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вятру́га, ‑і, М ‑рузе, м.
Разм. Моцны, халодны вецер. А ўзімку, калі на вуліцы лютуе вятруга, .. як добра пайсці на вячоркі ці на ігрышча. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захма́рыцца 1, ‑рылда; зак.
Зрабіцца хмарным. Неба захмарылася. / у безас. ужыв. З раніцы захмарылася, падзьмуў моцны вецер. Лось.
захма́рыцца 2, ‑рыцца; безас. зак.
Пачаць хмарыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіро́ка, нескл., м.
Сухі гарачы паўднёвы або паўднёва-ўсходні вецер у Міжземнаморскім басейне. Хутка надвор’е пачало псавацца, моцны сухі сірока загнаў нас на карму. Рамановіч.
[Іт. sirocco.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слабагру́ды, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае слабыя, нездаровыя лёгкія. На выгляд [Туркевіч] быў нібы слабагруды, а калі загаварыць голасна — голас моцны і звонкі, прыемнага тэмбру. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Крапу́зны ’моцны’ (Ян.). Да каракуз (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сі́льны ‘дужы, моцны’ (Др.-Падб.), ‘моцны’, ‘пранізлівы’, ‘урадлівы’ (чэрв., лід., карэліц., Сл. ПЗБ), сі́лный ‘дужы, моцны’ (Бяльк.), ‘ураджайны’ (ТС), сэ́лны ‘тс’ (брэсц., Нар. лекс.), сі́льна, сі́лка, сі́нна ‘надта, вельмі’ (Сл. ПЗБ, ТС, Ян.; калінк., З нар. сл.), параўн. укр. си́льний, рус. си́льный, польск. silny, серб.-харв. си̑лан і г. д. Да сіла (гл.), у тым ліку ‘мноства, вялікая колькасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)