ма́ма, ‑ы, ж.
Тое, што і маці (у 1 знач.) (звычайна пры звароце або ў гутарцы дзяцей аб ёй). — Што новага ў сяле, мама, як ты тут жыла? — спытаў Мікола. Краўчанка. Вось і сёння паслала маці Натальку прынесці абед, бо самой маме не было часу. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куха́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Гатаваць стравы; быць кухарам, кухаркай. Нядаўна, як хварэла маці, дзед сам кухарыў. Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наскі́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Тое, што і наскідаць. Са скавародкі стос блінцоў Наскідвала ўжо маці. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
параспе́шчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Распесціць усіх, многіх. [Марцін:] — Параспешчвала іх маці: такія, пане мой, дзявухі! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Му́тра ’гайка на возе, якая трымае кола ў драбінах’ (Масл., Сл. ПЗБ, палес., Жыв. сл.; навагр., Шатал.), ’гайка, якая трымае атосу’ (Масл., Сцяшк. Сл.), пін. мутэрка ’гайка’ (Сл. Брэс.). Праз польск. mutra (Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 3, 88) з ням. Mutter ’гайка’ < ’маці’ (Клюге₂₀, 496).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нядба́льства, ‑а, н.
Тое, што і нядбайства. Маці папікала бацьку «нежыццёвасцю», нядбальствам, тратай грошай і часу на пустое. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пупаві́на, ‑ы, ж.
Шнурападобны орган, які злучае зародак чалавека або жывёлы з арганізмам маці.
•••
Адарваць з пупавінай гл. адарваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распаві́ць, ‑паўю, ‑паўеш, ‑паўе; зак., каго.
Вызваліць ад пялёнак. Маці скінула хустку. Распранула Сярожку. Паслаўшы .. коўдру, распавіла Лёніка. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарадзі́ць сов. роди́ть;
яна́ ~дзі́ла дачку — она́ родила́ дочь;
◊ у чым ма́ці ~дзі́ла — в чём мать родила́;
гара́ ~дзі́ла мыш — погов. гора́ родила́ мышь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
устрыво́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.
Прыйсці ў стан трывогі; усхвалявацца. Людзі ўстрывожыліся, пачалі прыслухоўвацца, але ніякай небяспекі не было відаць. Маўр. Маці, убачыўшы Васіля дома, устрывожылася — ці не здарылася што на ферме. Гаўрылкін. Неяк падвечар на лузе з’явілася маці. Дзед аж устрывожыўся: чаго гэта яна па такой далі сюды прыйшла? Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)