галаду́ха, ‑і, ДМ ‑дусе, ж.

Разм. Голад, галодны час. Гэта было вясной, якраз у тую пару, калі галадуха пануе па вёсках, калі няма чым і муху накарміць. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гутарлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Гаваркі, схільны да размоў. Заўсёды гутарлівы, Іван Мацвеевіч цяпер упарта маўчаў. Бядуля. // перан. Шумлівы, ажыўлены; незмаўкальны. Гутарлівы бор. □ Збоку ветру ў такт спявае Гутарлівы ручаёк. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

агні́ца, ‑ы, ж.

Невялікая пасудзіна з кнотам, якая напаўняецца драўняным маслам і запальваецца перад абразамі; лампада. Па харомах вяльмож і царкоўных званіцах Анямеў п’яны спеў і патухлі агніцы. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стаха́навец, ‑наўца, м.

Рабочы — наватар вытворчасці, які дабіўся высокай прадукцыйнасці працы (назва, пашыраная ў СССР у 30–40 гг.). // Перадавы працаўнік. Ніканор — адзін з лепшых стаханаўцаў у калгасе. Бядуля.

[Ад уласн. імя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцюдзёна, безас. у знач. вык.

Разм. Пра нізкую тэмпературу паветра. Ля кручы было сцюдзёна, дзьмуў золкі вецер. Быкаў. Віхор пачаў круціць, Маланка заіграла — І сцюдзёна і жудасна зрабілася. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уро́кі, ‑аў; адз. урок, ‑у, м.

Разм. Паводле забабонных уяўленняў — няшчасце, хвароба, пашкоджанне, выкліканыя благім вокам ці дрэнным словам. [Удава Сымоніха] баіцца ўрокаў, хаця на яе ніхто надта не ўглядаецца. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утаро́піць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., што.

Уставіць вочы, позірк на каго‑, што‑н. Усе паднялі галовы, утаропілі позіркі на камісара. Шамякін. Аграном сядзеў моўчкі, утаропіўшы вочы ў стол. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хутаро́к, ‑рка, м.

Памянш. да хутар. На другі дзень, раніцай, на невялікім хутарку.. [Грэчку] удалося дастаць крыху хлеба. Мележ. Насупраць хутарка паляўнічага Вышамірскага, на зямлі карчмара стаяла пустая хата. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падако́ннік, ‑а, м.

Дошка або каменная пліта, устаўленая ці ўмураваная гарызантальна ў аконны праём знізу. Падако былі густа застаўлены вазонамі. Бядуля. [Рыгор] падышоў бліжэй да акна, абапёрся локцямі на падаконнік. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апекава́цца, апякуюся, апякуешся, апякуецца; незак.

1. над кім-чым. Клапаціцца пра каго‑, што‑н., накіроўваць дзеянні, ахоўваць чые‑н. інтарэсы. Крушынскі апекаваўся над сваімі рабочымі. Бядуля.

2. Зал. да апекаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)