Verbum

Нажу́тка ’жакет’ (Жд. 1, Сцяшк. Сл.; Сл. ПЗБ), ’летнік з сівага даматканага сукна’ (навагр., Нар. сл.), ’безрукаўка’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк.). З польск. narzutka ’жаночая накідка’, ад narzucić ’накінуць’.

Нане́т ’зусім’: Звяліся ягады нанет (браг., калінк., З нар. сл.), ’зусім, нанішто’ (Бяльк.). З прыназоўнікавага спалучэння на і нет ’няма’ (гл.), дзе апошняе выступала ў якасці субстантываванага прыслоўя.

◎ Наі́граны, найгра́ны ’пра яйцо з зародкам’ (стаўб., Нар. сл.; нараўл., Мат. Гом.). На базе эўфемізма іграць, параўн. тураўск. певень с курой грае (= апладняе яе). Параўн. таксама награ́ны (гл.).

◎ Не́чась ’нечасанае ільняное валакно’ (Касп.), нёчысь ’кужаль, вычасаны лён’ (бялын., Янк. Мат.), ’абадраны лён; палатно з абадранага лёну’ (круп., Нар. сл.), ’кужэльнае палатно’ (Сл. ПЗБ). Да часаць (лён).

◎ Нурэ́ц ’нырэц’ (карэл., Нар. лекс.), ’скачок у ваду’ (Яруш., Сл. ПЗБ), ’той, хто нырае’ (Сл. ПЗБ), ’вадаплаўная птушка’ (Сл. ЦРБ), укр. нурець ’тс’, макед. нурец ’тс’. Гл. нырэц.

◎ Павясо́к ’матузоў’ (З нар. сл., навагр.). З паясок з субстытуцыяй пратэаз, асабліва частай на тэрыторыі Гродзеншчыны. Аб мене і аглютынацыі пратэаз гл. яшчэ Мартынаў, Этимология 1984. М., 1986.

Парэ́брына ’тое ж, што і рабрына’ (ТСБМ, абл., Янк. 1), порэ́брина ’рабро ў кашы’ (ТС), порэбʼе ’рэбры ў кошыку’ (З нар. сл., навагр.). Конфіксныя ўтварэнні ад рабро (гл.).

Пачыні́ць ’выпатрашыць’ (хойн., Мат. Гом.), ’пачысціць рыбу’ (карэліц., Нар. словатв.). Да па‑ (< прасл. po‑) і чыніць (< прасл. činiti ’укладваць па парадку’ > ’упарадкаваць’ < прасл. činъ ’парадак, работа, надежны спосаб’).

Перапялі́ца (перапелі́ца) ’агульная назва птушак’ (Інстр. 2), перапялі́ца ’перапёлка’ (рэч., Нар. Гом.), пэрэпэліца ’тс’ (Дразд.; Бес.; Мат. Гом.). Да перапёлка (гл.). Формы з суф. ‑іца ўяўляюцца больш архаічнымі.

◎ Плёсь — пра выліванне — ’пяюх!’, пра плясканне (у ладкі) (мсцісл., Нар. лекс.). Гукапераймальнае. Параўн. рус. плесь! — для абазначэння хуткага руху (ад плескать), смал. выдра плесь хвостом, польск. plusk! ’тс’.