наструга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -ру́ганы; зак., чаго.
1. Стругаючы, нарыхтаваць якую-н. колькасць.
Н. дошак.
2. Нарэзаць дробнымі кавалкамі (пра бульбу і пад.).
3. і без дап. Стругаючы, насмеціць (разм.).
|| незак. настру́гваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
несвядо́мы, -ая, -ае.
1. Які не ўсведамляе сваіх адносін да рэчаіснасці.
Несвядомае дзіця.
2. Якому не ўласціва ўсведамленне сваіх абавязкаў.
Н. работнік.
3. Які адбываецца без кантролю свядомасці; інстынктыўны.
Н. ўчынак.
|| наз. несвядо́масць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грук, -у, м. (разм.).
1. Тое, што і грукат.
2. выкл., у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясловаў грукаць і грукнуць.
Калёсы грук ды грук па бруку.
◊
Ні стуку ні груку (разм.) — ціха, без шуму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ча́хнуць¹, -ну, -неш, -не; чах, -хла; -ні; незак.
1. Дрэнна, слаба расці; сохнуць, вянуць.
Ярына чахла без дажджу.
2. Станавіцца слабым, кволым, нядужым.
Дзіця чахне на вачах.
|| зак. зача́хнуць, -ну, -неш, -не; зача́х, -хла; -ні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гід, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Праваднік-прафесіянал, які абслугоўвае турыстаў. Я люблю знаёміцца без гідаў, Без ніякіх там праваднікоў З новым горадам ці краявідам, Плошчай, гмахам, засенню садоў. Танк.
2. Даведнік для падарожнікаў і турыстаў з указаннем славутых мясцін.
[Фр. guide.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.
Падвяргаць пакаранню, кары. Караць па закону. Караць здраднікаў. □ Караюць баязліўцаў смерцю — Такі закон, закон вайны. Бачыла. // Асуджаць, дакараць. Сягоння я ў душы сябе караю, Чаму я без цябе, чаму адзін. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагрэ́ць, ‑граю, ‑грэеш, ‑грэе; зак., каго-што і без дап.
Грэць некаторы час. У хаце Святланка і без таго насядзелася. То няхай хоць сёння сонца яе пагрэе як мае быць. Васілёнак.
•••
Пагрэць рукі — тое, што і нагрэць рукі (гл. нагрэць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спе́шна, ‑і, ДМ ‑шцы, ж.
Разм. Стан паводле дзеясл. спяшацца (у 1 знач.); паспешнасць. Пісьмо, відаць, пісалася ў спешцы. Было яно напісана вялікімі, нязграбнымі літарамі, без усялякіх знакаў прыпынку. Асіпенка. [Таўлай] працаваў, як сапраўдны мастак, многа, але без спешкі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упрыты́к, прысл.
Разм. Блізка, без прамежку, шчыльна прымыкаючы да чаго‑н. Моцныя дубовыя дошкі, без адзінай шчылінкі, збітыя ўпрытык, апаясвалі сядзібу хутара. Лупсякоў. Стол быў пастаўлены насупраць акна, упрытык да падаконніка; на стале стаяла гліняная паліваная ваза з пажухлымі кветкамі. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкра́банне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле дзеясл. шкрабаць (у 1, 2 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння. Без стуку, нават без шкрабання адчынілася першая палавіна філёнчатых дзвярэй кабінета. Сабаленка. Раптам праз усе гэтыя гукі.. [Міхал Плышэўскі] пачуў шкрабанне каля дзвярэй на ганку. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)