суту́лаваты, ‑ая, ‑ае.
Крыху згорблены. Лысы, лоб круты, маршчыністы. Сам [Бухберг] сутулаваты, прысадзісты .. Адзеты бедна, але па-інтэлігенцку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шо́ферскі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае адносіны да шофера. [Тодзік] прайшоў шоферскія курсы і пачаў жыць сам сабою. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Несамавіты ’непрыгожы, няважны; нястрыманы’ (Гарэц.), ’несамастойны, непрыгожы; не маючы ўнутранай годнасці’ (Касп., Шат.), ’няякасны’ (Сл. ПЗБ), несамовіты ’неразумны, дурнаваты’ (ТС), nisamavity ’не зусім добры’ (Варл.), укр. несамови́тий ’раз’юшаны, сам не свой; у вышэйшай ступені моцны’, рус. пск. несамови́тый ’непрыгожы, нязграбны’, польск. niesamowity ’які мае зносіны з д’яблам; сам не свой’ (з укр., Варш. сл.). Утворана пры дапамозе адмоўя не ад менш ужывальнага самавіты (гл.); развіццё «адмоўнай» семантыкі звязана з канкрэтызацыяй зыходнага значэння, якое мае агульны (аморфны) характар, параўн. у Насовіча: самовитый ’настоящий, самый лучший’, у сваю чаргу «адмоўная» семантыка магла ўплываць на значэнне зыходнага слова, параўн. самовіты ’разумны’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Самалу́к, самайлу́к ’аснова драўлянай бараны (дубовая палка, якая абгінае барану з трох старон)’ (рагач., Сл. ПЗБ), самолу́к ’тс’ (Выг.), самайлу́к ’тс’ (Рам., 8), ’лук’ (Ян.), ’хто няўмелы’ (пух., Сл. ПЗБ), ’гультай’ (Мат. Маг.). Да сам і лук 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
капа́ць несов.
1. рыть, копа́ть;
2. (разрыхлять землю) копа́ть;
к. гра́дкі — копа́ть гря́дки;
3. (выкапывать из земли) копа́ть;
к. бу́льбу — копа́ть карто́фель;
◊ к. магі́лу (я́му) — (каму) копа́ть моги́лу (я́му) (кому);
не капа́й друго́му я́мы, сам ува́лішся — посл. не рой друго́му я́му, сам в неё упадёшь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассле́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак., што.
1. Усебакова разгледзець (разглядаць), высветліць (высвятляць). Прычыну крушэння цягніка расследаваў і сам Вадзягін і палічыў яго як звычайную аварыю. Федасеенка.
2. Правесці (праводзіць) следства. Сам мінскі губернатар зацікавіўся здарэннем. Ён загадаў неадкладна расследаваць справу, выявіць зачыншчыкаў і сурова пакараць іх. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рызі́ны ’галёшы’ (гом., добр., чач., ветк., кам., жлоб., ЛА, 2), рэзі́на ’гумовы абутак’ (ПСл). Утворна ад рызі́на ’гума’ (гл.) у выніку метанімічнага пераносу назвы рэчыва, з якога зроблены прадмет, на сам прадмет; параўн. фу́тра ’шкура звера’, ’зімовая вопратка з такіх шкур’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нашлёпаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Надаваць плескачоў, набіць. Раніцай Андрэй нашлёпаў Лёвачку, каб бальшун сам адзяваўся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́тля, ж.
Вялікая бутэлька. Глынскі папрасіў гасцей садзіцца, а сам адамкнуў буфецік і дастаў ёмкую бутлю вішнёвай настойкі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заіка́стасць, ‑і, ж.
Уласцівасць заікастага. Неўзабаве [Адамчык] і сам, нягледзячы на сваю заікастасць, паспрабаваў там-сям выступаць з прамовамі. Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)