Нахма́рыцца ’пакрыцца хмарамі; нахмурыцца’ (Нас., Гарэц., Растарг.), нахму́рыцца ’тс’ (Сл. ПЗБ). Да хмарыць, хмурыць ’станавіцца пахмурным, змрочным’, параўн. семантычную паралель балг. дыял. нъоблъчвъм съ ’станавіцца пахмурным, насуплівацца’ (ад облак ’хмара’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падра́пацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Абдзерці сабе што‑н. Падрапацца аб кусты.
2. Пакрыцца драпінамі. Падрапаліся халявы.
3. Драпацца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заледзяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Пакрыцца лёдам; абледзянець. Закамянелі грудкі гразі, заледзянелі на дарозе каляіны. Грахоўскі. // Азябнуць, зрабіцца халодным як лёд. Ногі заледзянелі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазамярза́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв). Пакрыцца лёдам, замерзнуць — пра ўсё, многае.
Рэкі пазамярзалі.
2. Загінуць ад холаду — пра ўсіх, многіх або моцна замерзнуць — пра ўсіх, многіх.
Вераб’і пазамярзалі на марозе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазаплыва́ць², 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.), чым і без дап. Заплысці, пакрыцца або напоўніцца чым-н. — пра ўсё, многае.
Шчыліны пазаплывалі смалой.
2. Распаўнець — пра ўсіх, многіх (разм.).
Твары пазаплывалі тлушчам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змаршчы́нець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Зрабіцца маршчыністым, пакрыцца маршчынамі. — Яна ці не яна? Няўжо гэта яна? Не можа быць. Так змаршчынець... Толькі вочы. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
завільгатне́ць, ‑ее; зак.
Пакрыцца, насыціцца вільгаццю, зрабіцца вільготным. Шыбы завільгатнелі. □ Па траву лягла раса. Яна была такая густая, што зямля ад яе завільгатнела. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заі́нець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Пакрыцца інеем. Дрэвы заінелі. □ [Каня] ніколі не трэба было падганяць — сам трухае ўсю дарогу, спацее, стане белы ўвесь, заінее. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закапце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Пакрыцца сажай; задыміцца, закурэць 1. У кацялку, які паспеў закапцець, булькоча вада. Лупсякоў. За зіму дошкі закапцелі, пацямнелі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацвісці́, ‑цвіту, ‑цвіцеш, ‑цвіце; ‑цвіцём, ‑цвіцяце; зак.
1. Пачаць цвісці; распусціцца, раскрыцца (пра кветку). Марына Паўлаўна тлумачыла дзецям, якія кветкі дзе трэба садзіць, каб тады, калі яны зацвітуць, быў прыгожы падбор фарбаў. Васілевіч. // Пакрыцца кветкамі. Сад зацвіў. □ Паглядзіш з горкі ўвесну, як зацвітуць дрэвы, здаецца, быццам хтосьці ўсё малаком абліў. Пальчэўскі.
2. перан. Зрабіцца радасным, ажыўленым (пра чалавека, яго твар, вочы). Як глянула на гэту фатаграфію, радасцю зацвіла дзяўчына, і шчокі яе макам загарэліся. Колас. Зацвіў усмешкай.. бацькаў твар. Астрэйка.
3. перан. Пачаць пышна развівацца; расквітнець. І па волі вялікага Леніна Дружна рушаць атрады на бой, Каб жыццё і квяціста і зелена Зацвіло над Бярозай-ракой. Глебка.
4. Пакрыцца, напоўніцца водарасцямі (пра ваду). Вада зацвіла.
5. Пакрыцца цвіллю, плесняй. Хлеб зацвіў. Сыр зацвіў.
6. Пакрыцца плямамі (пра шкло, метал).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)