паразі́ць, ‑ражу, ‑разіш, ‑разіць; ‑разім, ‑разіце; зак., каго-што.
1. чым. Забіць, нанесці ўдар якой‑н. зброяй. Паразіць куляй. // Папаўшы ў што‑н., знішчыць, разбурыць. Паразіць мішэнь.
2. Перамагчы, нанесці паражэнне, разбіць. Паразіць ворага.
3. Выклікаць пашкоджанне, змяненне ў тканцы, органе і пад. (пра хваробу, эпідэмію і пад.). У жніўні 1945 года прамянёвая хвароба паразіла жыхароў Хірасімы і Нагасакі, якія ўцалелі ад ядзернай хвалі і агню. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́раг, ‑а, м.
1. Той, хто варожа адносіцца да каго‑, чаго‑н., сваімі дзеяннямі шкодзіць каму‑, чаму‑н.; непрыяцель. Класавы вораг. □ Перасварыліся браты за зямлю і сталі адзін аднаму ворагамі. Якімовіч. І ўсё-такі самым небяспечным ворагам чаек на гняздоўі з’яўляецца лісіца. В. Вольскі. // Прынцыповы праціўнік.
2. зб. Процілеглы ваюючы бок; праціўнік. Наткнуўшыся на моцныя сілы ворага, .. атрад зрабіў круты.. паварот на.. усход. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́крыць, ‑крыю, ‑крыеш, ‑крые; зак., каго-што.
1. Знайсці, выявіць каго‑, што‑н. Выкрыць патайное сховішча. Выкрыць браканьераў. □ Думаў Партыш і сам сабе дзівіўся: чаму да гэтага часу з такім актывам не выкрылі ворага, які стаяў упоперак дарогі новага жыцця. Няхай. // Зрабіць вядомым невядомае, сакрэтнае; раскрыць. Выкрыць сакрэты. Выкрыць злачынствы.
2. Растлумачыць скрыты сэнс, сутнасць чаго‑н. Выкрыць хітрыкі. Выкрыць самахвальства. Выкрыць хлусню. Выкрыць антынародны характар самаўладства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накірава́ць сов.
1. в разн. знач. напра́вить;
н. ка́тэр да бе́рага — напра́вить ка́тер к бе́регу;
н. да дырэ́ктара — напра́вить к дире́ктору;
н. на рабо́ту — напра́вить на рабо́ту;
н. збро́ю на во́рага — напра́вить ору́жие на врага́;
2. (научить) наста́вить;
н. на пра́вільны шлях — наста́вить на ве́рный путь;
3. напра́вить, устреми́ть; обрати́ть;
н. та́нкі на во́рага — напра́вить (устреми́ть) та́нки на врага́;
н. по́зірк — напра́вить (устреми́ть, обрати́ть) взор
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перамагчы́ сов. победи́ть; преодоле́ть; переборо́ть; поборо́ть; (трудности, чувства — ещё) превозмо́чь;
п. во́рага — победи́ть врага́;
на́ша кама́нда ~гла́ — на́ша кома́нда победи́ла;
п. ця́жкасці — преодоле́ть (превозмо́чь) тру́дности;
п. хваро́бу — победи́ть (поборо́ть, превозмо́чь) боле́знь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
захо́д
1. (действие) захо́д, -ду м.;
захо́д в тыл врага́ захо́д у тыл во́рага;
без захо́да в порт без захо́ду ў порт;
одни́м захо́дом адны́м захо́дам;
2. (светила) за́хад, -ду м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прасле́даваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; незак., каго-што.
1. Гнацца за кім‑, чым‑н., стараючыся дагнаць, захапіць, знішчыць. Праследаваць звера. Праследаваць ворага. □ Фашысты больш не праследавалі .. [партызан], самі баяліся засады. Новікаў.
2. перан. Не пакідаць у спакоі, даймаць, мучыць. Здагадкі, адна страшнейшая за другую, неадчэпна праследавалі .. [Аніссю]. Лынькоў.
3. Учыняць ганенні каму‑н., прыгнятаць. Вядома, што царызм праследаваў усякія праяўленні нацыянальных асаблівасцей беларусаў. Лушчыцкі.
4. Спец. Аддаваць пад суд. Праследаваць у судовым парадку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамало́ць, ‑мялю, ‑мелеш, ‑меле; зак., што.
1. Змалоць нанава, іначай. Перамалоць вобмешку.
2. Памалоць усё, многае. Перамалоць усю пшаніцу. □ Крыламі махае дужы птах, — Адарвацца ж ад зямлі не можа: Хоць муку адвозяць на вазах, Ды не ўсё перамалоў ён збожжа. Непачаловіч.
3. перан. Разм. Паступова знішчыць, разбіць. — Усё, што перашкаджала жыць, перамалолі. Паслядовіч. Галоўнае ў тым, што мы перамалолі, знішчылі шмат жывой сілы і тэхнікі ворага. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абхо́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, па якім абходзяць што‑н.; кружны (пра шлях). З поля дамоў Зося таксама праехала абходнаю пагоннаю сцежкаю, каб абмінуць Васілёву хату. Гартны. // перан. Не просты, звязаны з хітрыкамі, падманам (пра дзеянні, паводзіны каго‑н.). Хто ж будзе займацца тымі, якія ўсякімі абходнымі лісінымі сцежкамі ідуць у навуку? «ЛіМ».
2. Звязаны з абходам, акружэннем ворага. Абходны манеўр. Абходны марш. Абходная калона.
•••
Абходны ліст гл. ліст 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рассе́яцца сов., в разн. знач. рассе́яться;
тума́н ~се́яўся — тума́н рассе́ялся;
стары́я сябры́ ~се́яліся па ўсёй краі́не — ста́рые друзья́ рассе́ялись по всей стране́;
кало́на во́рага ~се́ялася — коло́нна неприя́теля рассе́ялась;
непако́й ~се́яўся — трево́га рассе́ялась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)