разло́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да разламаць.
2. безас. Пра моцны боль у якой‑н. частцы цела. Круціла ў галаве, разломвала ад болю ўсю спіну. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раза́чка ’боль у жываце’ (Сцяшк., Янк. 2, Янк. 3.), ’ліха, халера’ (Нар. словатв.), раза́нка ’дызентэрыя’ (Інстр. 2). Аддзеяслоўныя ўварэнні, як гара́чка ад гарэ́ць, гуля́нка ад гуля́ць, ад рэ́заць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жыгану́ць сов., однокр., разг.
1. стрекну́ть;
2. (причинить жгучую боль) оже́чь;
3. (о ярком свете, пламени) сверкну́ть, блесну́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жыга́ць несов., разг.
1. (обжигать крапивой) стрека́ть;
2. (причинять жгучую боль) обжига́ть;
3. (о ярком свете) сверка́ть, блиста́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мутня́ мутне́ ’узбоўтванне’, ’плёткі’, ’сварка, парушэнне згоды’, ’хлусня’, ’мешаніна вадкага з гушчай’ (Нас.; кобр., драг., З нар. сл., Сл. Брэс.). Рус. мутня́ ’беспарадак’, ’плёткі’, ’боль у жываце’. Да муці́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
смыле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; незак. (разм.).
1. Пячы, балець (ад апёкаў, ран і пад.).
Смылелі папечаныя пальцы.
2. перан. Пра душэўны боль: мучыць, непакоіць.
Смыліць душа па сыне.
3. Слаба, без полымя гарэць; тлець.
Ледзь смыляць у печы сырыя палены.
|| наз. смыле́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
супако́іць, -ко́ю, -ко́іш, -ко́іць; -ко́ены; зак.
1. каго-што. Прывесці каго-, што-н. у стан спакою; прымусіць весці сябе ціха; утаймаваць.
С. вучняў.
С. сабаку.
С. душу маці.
2. што. Змякчыць, зрабіць менш інтэнсіўным, паменшыць.
С. зубны боль.
|| незак. супако́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. супако́йванне, -я, н. і супакае́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Балігало́ў ’расліна’. Рус. болиголо́в, укр. болиголо́в. Параўн. чэш. bolehlav, харв. boleglav, baliglav. Прасл. boligolvъ, bolegolvъ — назва розных атрутных раслін (напр., Conium), якія выклікаюць боль галавы. Падрабязней гл. Махэк, Jména rostl., 169.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тырва́ць ‘цярпець’ (Бяльк.), ст.-бел. трвати ‘трываць, цярпліва пераносіць боль, пакуты’. Са ст.-польск. trwać, польск. trwać ‘быць у пэўным стане’, ‘чакаць’, ‘працягвацца’; хутчэй мясцовы варыянт з мэтатэзай ад трываць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зва́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Склока, сварка. На што ж на зямлі Сваркі і звадкі, боль і гора, Калі ўсе мы разам ляцім Да зор? Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)