Ліло́вы ’светла-фіялетавы’ (ТСБМ). Запазычана з рус. мовы, у якой лексема лиловый прыйшла праз ням. lila ці франц. lilas ’бэзавы, ліловы’ з араб. lilâk < ст.-інд. nílas ’цёмна-сіні’ (Фасмер, 2, 497).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лі́трына ’аглабіна ў драбіне воза’ (малар., Нар. словатв.). Праз польск. letra, letry ’розныя часткі воза’ з ням. Leiter, с.-в.-ням. leitere, lātere, ст.-в.-ням. leitara ’драбіна’ (Слаўскі, 4, 181–182).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́гма ’расплаўленая сілікатная маса высокай тэмпературы, якая ўтвараецца ў глыбінях зямлі’ (ТСБМ), было запазычана праз рус. ці польск. мовы ў якасці навуковага тэрміна, які з грэч. μάγμα ’падонкі, буза, калатушка’ (Лёхін, 414).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Міра́ж ’аптычная з’ява ў атмасферы’, (перан.) ’тое, што не адпавядае рэчаіснасці, што не можа здзейсніцца’ (ТСБМ). Праз рус. мира́ж (Крукоўскі, Уплыў, 77) ці польск. miraż з франц. mirage ’тс’ < лац. mirāri ’здзіўляцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нарцы́с ’расліна Narcissus poeticus’ (БРС, ТСБМ), нарцыз ’тс’ (Некр. і Байк.). Відаць, праз польск. narcyż, narcys ’тс’, дзе непасрэдна з лац. narcissus < грэч. νάρκισσος, названага так з-за дурманячага паху (гл. нарко́з).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ну́ты ’прапілаваныя праёмы ў дошках дзвярэй, куды заганяецца шпона або пояс’ (Сцяшк.). Запазычанне праз польск. nut ’паз у драўніне, у які заходзіць адпаведны выступ’, nuty, мн. л. з ням. Nut(e) ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ны́двіць ’знемагаць, чахнуць’ (Нас., Яруш., Гарэц.). Утварэнне, аналагічнае да підбіць (гл.), відаць, праз назоўнік ⁺ныдви ад пыдзіць (гл.), параўн. жакей ад мокпуць і пад. Нельга выключаць таксама ўплыў літ. nudvėsti ’здохнуць, здыхаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нікс ’серна-кіслы цынк’ (Нас.). Запазычана праз польск. niks ’цынкавая-мазь’ з ням. Nichts, назвы, утворанай ад грэч.-лац. onychitis шляхам жартаўлівага збліжэння з nicht (s) ’нічога’ (Варш. сл., 391; Махэк₂, 399).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паладзі́н ’доблесны рыцар, адданы свайму гаспадару або даме’ (ТСБМ). З рус. палади́н ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79), дзе праз ням. Paladin ад італ. paladino з лац. palatīnus ’дварцовы саноўнік’ (Фасмер, 3, 190).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Партыза́н ’удзельнік узброенай барацьбы, якая вядзецца атрадамі народных мас на акупіраванай тэрыторыі’ (ТСБМ). З рус. партиза́н ’тс’, якое праз ням. Partisan або франц. partisan ад італ. partigiano ’прыхільнік’ (гл. Фасмер, 3, 209).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)