прыцямні́ць, ‑цямню, ‑цемніш, ‑цемніць; зак., што.
Зрабіць цямнейшым, трохі зацямніць. Прыцямніць лямпу. □ [Ліхтары] былі на высокіх, гладка абструганых слупах і гарэлі так ярка, што, здавалася, прыцямнілі месяц. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэпрадуктава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., што.
1. Зрабіць (рабіць) рэпрадукцыю (у 1 знач.) чаго‑н. Рэпрадуктаваць карціны.
2. Аднавіць (аднаўляць) тое, што захавалася ў памяці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сані́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.
1. каго-што. Аздаравіць (аздараўляць), зрабіць (рабіць) здаровым. Саніраваць поласць рота.
2. што. Палепшыць (паляпшаць) стан чаго‑н. Саніраваць фінансы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спярэ́сціць 1, ‑рашчу, ‑рэсціш, ‑рэсціць; зак., каго-што.
Зрабіць пярэстым. Трэшчыны спярэсцілі сцяну.
спярэ́сціць 2, ‑рэшчу, ‑рэсціш, ‑рэсціць; зак., каго-што.
Разм. Моцна ўдарыць; спляжыць. Спярэсціць кіем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́зваліць (БРС, Нас., Шат., Касп., Бяльк., Яруш., Шпіл., Грыг.). Рус. вы́зволить, укр. ви́зволити. Ст.-рус. запазычанне з польск. wyzwolić ’зрабіць вольным’. Упершыню фіксуецца ў «Жалаванай грамаце вялікага князя Аляксандра Вітаўта літоўскім жыдам» (1388 г.) (Сразнеўскі, 1, 443). Відавочна, слова першапачаткова было запазычана ў заходнія дыялекты ст.-рус. мовы (Шанскі, 1, В, 224).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пусцява́ць (pusciewaci) у формуле звороту пад час куцці: “gospodarz stuka w ścianę chaty і odwraca się do okna z wołaniem: Moroz, moróz, chodzi kuciu pusciewäci (a. kuciowaci)!” (Маш.). Няясна; відаць, вытворнае ад пусты (гл.), г. зн. ’апусташаць’; магчыма, у формуле захавалася архаічная семантыка *pusliti ’зрабіць пустым’, адпаведна, як вынік імперфектывацыі, асцябаць ’рабіць пустым’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
затра́вка ж.
1. горн., техн. запа́л, -ла м.;
2. перен., охот. (приманка) прост. прына́да, -ды ж.;
◊
на затра́вку для пача́тку;
сде́лать затра́вку зрабі́ць пача́так.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
неразу́мие ср. неразу́мнасць, -ці ж.; (нерассудительность) неразва́жлівасць, -ці ж.; (глупость) дурно́та, -ты ж., ду́расць, -ці ж.;
сде́лать по неразу́мию зрабі́ць па неразу́мнасці (па ду́расці);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поползнове́ние ср. (намерение) наме́р, -ру м.; (замысел, умысел) наме́р, -ру м.; (покушение) зама́х, -ху м.;
сде́лать поползнове́ние зрабі́ць наме́р; (вознамериться) наме́рыцца; (попытаться) паспрабава́ць, папрабава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак.
1. каго-што. Разбіраючы, сартуючы, перагледзець (многае).
П. кнігі.
П. бульбу.
П. у размове ўсіх знаёмых (перан.).
2. што. Разабраўшы, скласці, набраць нанава (спец.).
П. сцены.
П. тэкст.
3. што. Паслядоўна дакрануцца да чаго-н.
П. гузікі на кофце пальцамі.
4. што і чаго. Узяць больш, чым трэба, занадта многа.
П. фонд зарплаты.
5. Зрабіць звыш меры, перадаць, перастарацца (разм.).
П. меру (зрабіць лішняе). У нядзелю ў гасцях перабраў (выпіў лішняе).
|| незак. перабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перабіра́нне, -я, н., перабо́р, -у, м. і перабо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)