квіто́к, ‑тка, м.
Разм. Квітанцыя, талон. Выпісаць квіток. □ Пятрок жа думаў: «Каб хутчэй узяць гэты квіток на дровы ды ехаць дадому». Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкупі́ць, -куплю́, -ку́піш, -ку́піць; -ку́плены; зак., што.
1. Атрымаць права на што-н., заплаціўшы грошы; узяць на водкуп; купіць (уст.).
А. увесь ураджай.
2. Купіўшы што-н., аддаць замест сапсаванага, згубленага (разм.).
А. кнігу.
|| незак. адкупля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазы́ка ж.
1. заём м.;
абліга́цыі ~кі — облига́ции за́йма;
2. ссу́да;
узя́ць ~ку — взять ссу́ду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крэдытава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак. і незак.
1. Узяць (браць) у каго‑н. у доўг, у крэдыт.
2. толькі незак. Зал. да крэдытаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэкрутава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., каго.
1. Кніжн. уст. Узяць (браць) у рэкруты.
2. Кніжн. Набраць (набіраць) людзей для чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падня́ць ’узяць, падабраць што-н. з зямлі, падлогі і пад.; перавесці ў вертыкальнае становішча і г. д.’ Рус. подня́ть, укр. підня́ти, польск. podjąć і г. д. Да праслав. j‑ьmǫ, ęti. Параўн. абняць, мець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
па́ха, -і, ДМ па́се, мн. -і, пах, ж.
Унутраная частка плечавога выгібу.
Несці скрутак пад пахай.
Узяць што-н. пад паху або пад пахі.
◊
Лахі пад пахі (разм.) — узяўшы самае неабходнае, хутчэй выбірацца адкуль-н.
|| прым. па́хавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прывы́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Засвоеная на працягу часу схільнасць, манера паводзін, дзеянняў, якая стала звычайнай, пастаяннай.
Дрэнная п.
Увайшло ў прывычку займацца гімнастыкай.
Узяць у прывычку.
2. Навык, уменне, набытае вопытам.
Без прывычкі касіць цяжка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Заўзяты ’ўпарты, напорысты, напружаны’. Рус. завзя́тый, укр. завзя́тий, польск. zawzięty ’тс’, славац. zavzalý ’тс’; параўн. славен. zavzę́ten ’дзіўны, цудоўны; цяжкі на пад’ём’. Паводле формы, дзеепрыметнік на ад *za + vъz‑ę‑ti (гл. узяць), утвораны хутчэй за ўсё па польск. глебе, дзе вядомае і цяпер zawziąć ’узяць’ у ст.-польск. мела шырокае ўжыванне з далейшым развіццём значэння ’узяты’ > ’захоплены’ (у прамым і пераносным сэнсе) > ’упарты’. З польск. у бел. укр. > рус., а таксама славац. Фасмер, 2, 72; Брукнер, 640. Славен. мае іншае значэнне і ўтварэнне і можа лічыцца асобным словам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абавяза́цца, ‑вяжуся, ‑вяжашся, ‑вяжацца; заг. абавяжыся; зак.
Узяць на сябе абавязацельства. Асобныя калгасы пры значным расшырэнні пасеваў ільну абавязаліся дасягнуць яшчэ вышэйшых ураджаяў. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)