сонцаваро́т, ‑у, М ‑роце, м.

Разм. Народная назва сонцастаяння. Адсюль пачаўся вялікі сонцаварот: ноч пайшла на спад, а дзень у рост. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чаўпці́ся несов., разг. мере́щиться, не выходи́ть из головы́;

мне ўсю ноч не́шта чаўпло́ся — мне всю ночь что́-то мере́щилось

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

промета́ться​I сов.

1. пракі́дацца;

больно́й промета́лся всю ночь хво́ры пракі́даўся ўсю ноч;

2. (просуетиться) прамітусі́цца; (суетливо пробегать) прабе́гаць, праго́йсаць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наві́снуць, -ну, -неш, -не; навіс, -сла; зак.

1. Спусціцца, звесіцца нізка над чым-н., на што-н.

Валасы навіслі на вочы.

Над ракой нізка навіслі вербы.

2. Распасцерціся, апусціцца, размясціцца нізка над чым-н.

Туман навіс над ракой.

Ноч навісла над горадам.

3. перан., над кім-чым. Узнікшы, з’явіўшыся, пачаць пагражаць каму-, чаму-н.

Над краінай навісла небяспека.

|| незак. навіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рабі́навы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да рабіны. Рабінавы гай. Рабінавы кій. □ Дадому вярталіся Ганька з цёткай Фядорай ужо на захадзе сонца. Пані Юля і дзеці правялі іх да канца рабінавай алеі. Васілевіч. // Прыгатаваны з рабін, з рабінамі. Рабінавы сок. Рабінавая настойка.

2. Які нагадвае сабой колер ягад рабіны; аранжава-чырвоны. Рабінавы колер.

•••

Рабінавая ноч гл. ноч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неўразуме́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які вырашае неўразуменне. Неўразумелы стан. □ З усіх бакоў абкладвала зямлю глухая ноч, непагадзь, халадэча і цьмяная, неўразумелая трывога. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няця́жка,

1. Прысл. да няцяжкі.

2. безас. у знач. вык. Без цяжкасці. Няцяжка ўявіць, які ў мяне быў сон у гэтую ноч. Ляўданскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напру́жанасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан напружанага. Напружанасць дзеяння. Напружанасць становішча. Сюжэтная напружанасць рамана. □ Людзі працавалі з выключнай напружанасцю — дзень і ноч. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недружалю́бны, ‑ая, ‑ае.

Які непрыязна, непрыхільна ставіцца да каго‑н. Хацелася крыкнуць! «Ноч — мачыха недружалюбная!» Пестрак. // Які выяўляе недружалюбнасць, непрыязнасць. Недружалюбны тон голасу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прагамані́ць, ‑маню, ‑моніш, ‑моніць; зак.

Разм. Гаманіць некаторы час. Па ўсяму ўжо краю Вершы іх хадзілі. А яны за чаем Ноч прагаманілі. Прыходзька.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)