Verbum

падда́ць, -а́м, -асі́, -а́сць; -адзі́м, -асце́, -аду́ць; -а́ў, -ала́, -ло́, -лі́; -а́й; -а́ны; зак.

1. што. Дапамагчы падняць што-н. (звычайна на спіну, плечы).

П. мех на плечы.

2. што. Падкінуць уверх ударам.

П. мяч.

3. што. У некаторых гульнях: падставіць праціўніку (разм.).

П. шашку.

4. Многа выпіць спіртнога (разм.).

Учора так паддалі, што і сёння ўваччу цёмна.

5. чаго. Узмацніць, павялічыць (разм.).

П. пары (у лазні). П. жару каму-н. (перан.: узбудзіць у кім-н. энергію, прымусіць дзейнічаць актыўна).

6. каму. Ударыць каго-н. (разм.).

|| незак. паддава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; -дава́й.

|| наз. падда́ча, -ы, ж. (да 1, 2, 3 і 5 знач.) і паддава́нне, -я, н. (да 1 знач.).

по́ўны, -ая, -ае; по́вен, по́ўна.

1. чаго і без дап. Напоўнены чым-н. да самых берагоў, умясціў у сябе многа каго-, чаго-н.

Поўнае вядро вады.

Поўная хата людзей.

2. перан., чаго і чым. Цалкам ахоплены, прасякнуты чым-н.

Вочы, поўныя спачування.

3. Цэльны, цалкам закончаны, вычарпальны.

Апісаць п. круг.

П. збор твораў.

Поўная свабода выбару. 3 поўным правам.

4. Які дасягнуў адпаведнай нормы, найвышэйшага развіцця, граніцы.

Поўных васямнаццаць гадоў.

У поўным росквіце сіл.

Уключыць поўную скорасць.

Работа ідзе поўным ходам (хутка, інтэнсіўна). У поўным сэнсе слова (у сапраўдным значэнні слова, сапраўды). Гаварыць на п. голас (на ўвесь голас; таксама перан.: адкрыта, не хаваючы нічога).

5. Тоўсты, мажны.

П. мужчына.

Гімнастыка для поўных (наз.).

ду́маць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. аб кім-чым, над чым і без дап. Раздумваць, мысліць, разважаць.

Многа думаў аб жыцці.

Д. над задачай.

2. Меркаваць, прытрымлівацца якой-н. думкі.

Думаю, што справа гэта не заслугоўвае ўвагі.

3. з інф. Мець намер што-н. зрабіць.

Думаю застацца дома.

4. на каго (што). Падазраваць, лічыць вінаватым у чым-н.

Дарэмна на яго д.

5. аб кім-чым. Клапаціцца, турбавацца.

Трэба д. аб дзецях.

◊

І думаць няма чаго (разм.) — пра поўную немагчымасць зрабіць што-н.

І не думай (разм.) — пра катэгарычную забарону рабіць што-н.

Трэба думаць (разм.) — напэўна, мабыць, хутчэй за ўсё.

|| зак. паду́маць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 3—5 знач.).

|| наз. ду́манне, -я, н. (да 1 знач.).

бо́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Вялікая драўляная або жалезная цыліндрычная пасудзіна з двума плоскімі днішчамі.

Дубовая б.

Саліць агуркі ў бочцы.

2. Старая руская мера вадкіх і сыпкіх цел, роўная сарака вёдрам (каля 490 літраў).

Б. жыта.

3. Фігура вышэйшага пілатажу: поўны абарот самалёта вакол яго падоўжнай восі.

◊

Бяздонная бочка (разм.) —

1) пра тое, што патрабуе вялікіх затрат і не акупляе сябе;

2) пра таго, хто можа выпіць многа спіртнога і не ап’янець (неадабр.).

Бочка з порахам — неадступная пагроза, вялікая небяспека.

Нясе як з бочкі (разм., неадабр.) — моцна патыхае ад таго, хто выпіў спіртнога.

|| памянш. бо́чачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. бо́чкавы, -ая, -ае.

Бочкавое піва.

адабра́ць¹, адбяру́, адбярэ́ш, адбярэ́; адбяро́м, адбераце́, адбяру́ць; адбяры́; адабра́ны; зак.

1. каго-што. Сілай забраць у каго-н., прымусіць каго-н. аддаць якую-н. рэч

А. грошы.

2. Пазбавіць каго-н. якіх-н. якасцей, пачуццяў, права на што-н.

Страх адабраў усе сілы.

3. што. Адняць час, здароўе і пад. на выкананне чаго-н.

Пераправа адабрала многа часу.

4. што., безас. Страціць здольнасць валодаць чым-н.

Не мог ісці, ногі адабрала.

5. каго-што. Выбраць з аднастайных прадметаў такія, якія вылучаюцца якой-н. якасцю або прыкметай.

А. неабходную літаратуру для бібліятэкі.

|| незак. адбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адбіра́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.) і адбо́р, -у, м. (да 5 знач.).