незаме́нны, ‑ая, ‑ае.

Такі, якога цяжка або нельга замяніць; выключна патрэбны. Незаменны чалавек. Незаменны корм. □ У атрадзе сябры зрабіліся незаменнымі разведчыкамі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турэ́мшчык, ‑а, м.

Наглядчык у турме. Нявідны апынуўся ў круглай, маленькай камеры .. Турэмшчыкі выйшлі. Загрымеў ключ у замку, дзверы цяжка зачыніліся. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́спаць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак.

Разм. Праспаць які‑н. час. [Цётка Гарпіна:] — Такую ноч нават цяжка выспаць, не тое, што выседзець, не звёўшы вока. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запамята́цца, ‑аецца; зак.

Разм. Запомніцца. Добра запамяталася, што дарогаю конь часта наравіўся... Мне здавалася, што конь наравіўся таму, што было яму цяжка. Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вырато́ўны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і выратавальны. Вецер гудзеў бы шалёны, нацягваючы струнамі канаты абедзвюх мачтаў, цяжка пахлопваючы намоклымі брызентамі выратоўных шлюпак. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чэ́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Павольна, цяжка ісці. [Стары] чэпаў, абапіраючыся на палку. Чутно было, як са старэчых грудзей ірвалася сіплае дыханне. Хадановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глумі́цца, глумлю́ся, глу́мішся, глу́міцца; незак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Марна траціцца, псавацца.

Цяжка глядзець, як глуміцца дабро.

2. з каго-чаго. Здзекавацца, кпіць, насміхацца.

Г. з дзіцяці.

|| зак. зглумі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., зглу́міцца; зглу́млены (да 1 знач.).

|| наз. глум, -у, м. і глумле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тры́зніць, -ню, -ніш, -ніць; незак.

1. Гаварыць без памяці, будучы цяжка хворым або ў сне.

Хворы трызніў.

2. Гаварыць з упэўненасцю пра тое, чаго няма, не існуе.

3. У моцным захапленні думаць і гаварыць усё пра адно; марыць аб тым, што не можа здзейсніцца, што даўно прайшло і больш не вернецца.

|| наз. тры́зненне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

турма́, -ы́, мн. ту́рмы і (з ліч. 2, 3, 4) турмы́, ту́рмаў, ж.

1. Месца зняволення, будынак, дзе ўтрымліваюцца асобы, пазбаўленыя волі.

Сядзець у турме.

2. Пакаранне зняволеннем.

Прайсці праз турму.

3. перан. Месца, дзе прыгнятаюць, дзе цяжка жывецца.

◊

Турма плача па кім (разм., неадабр.) — пра таго, хто заслугоўвае пакарання.

|| прым. турэ́мны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зладзю́га, ‑і, м.

Разм. пагард. Тое, што і злодзей. «Пачакай, — цяжка дыхаў Мацей, — я цябе, зладзюга, злаўлю». Стральцоў. — Шэльма ты! Зладзюга! — злаваўся дзед. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)