сям’я́, -і́, мн. се́м’і і (з ліч. 2, 3, 4) сям’і́, сяме́й і се́м’яў, ж.
1. Група блізкіх сваякоў, якія жывуць разам і звязаны агульнасцю побыту, узаемнай дапамогай, маральнай і прававой адказнасцю.
Вялікая с.
Мадэль сям’і.
2. перан., каго або якая. Група людзей, аб’яднаных агульнымі інтарэсамі.
Студэнцкая с.
3. Група жывёл, птушак, якая складаецца з самца, адной або некалькіх самак і дзіцянят, што жывуць разам, а таксама група некаторых жывёлін або раслін аднаго віду.
С. мядзведзяў.
С. бяроз.
○
Сям’я моў — у лінгвістыцы: група роднасных моў.
|| памянш. сяме́йка, -і, ДМ -ме́йцы, мн. -і, -ме́ек, ж. (да 1 знач.).
|| прым. сяме́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
збіць², саб’ю́, саб’е́ш, саб’е́; саб’ём, саб’яце́, саб’ю́ць; збіў, збіла; збі; збіты; зак.
1. што. Ударамі злучыць, саставіць.
З. скрынку з дошак.
2. што. Узбіваючы, узбоўтваючы, ператварыць у шчыльную масу.
З. масла.
3. каго-што. Сабраць разам, сагнаць у кучу (разм.).
З. кароў у кучу.
|| незак. збіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кага́л, -у, м.
1. Яўрэйскае абшчыннае самакіраванне і сама абшчына ў Польшчы ў 16—19 стст. (гіст.).
2. перан. Шумны натоўп, зборышча (разм.).
Сход нагадваў бязладны к.
3. у знач. прысл. кага́лам. Сумесна, гуртам, усе разам (разм).
Усе к. патрабуюць чагосьці.
|| прым. кага́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разлучы́цца, -лучу́ся, -лу́чышся, -лу́чыцца; зак.
1. з кім і без дап. Расстацца, перастаць быць разам (пра блізкіх, сяброў).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раз’яднацца (пра што-н. злучанае).
Правады разлучыліся.
|| незак. разлуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. разлу́ка, -і, ДМ -лу́цы, ж. і разлучэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ра́зом нареч., разг.
1. (одновременно, вместе) адначасо́ва, ра́зам;
ра́зом пошли́ в шко́лу ра́зам (адначасо́ва) пайшлі́ ў шко́лу;
2. (в один приём) зара́з;
проче́сть всё ра́зом прачыта́ць усё зара́з;
3. (сразу, мгновенно) адра́зу;
ра́зом поко́нчить с че́м-л. адра́зу ско́нчыць з чым-не́будзь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нейтро́н, ‑а, м.
Спец. Нестабільная электрычна нейтральная элементарная часцінка, якая разам з пратонам уваходзіць у склад атамнага ядра.
[Ад лац. neuter — ні той, ні другі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павесялі́цца, ‑весялюся, ‑вяселішся, ‑вяселіцца; зак.
Правесці весела нейкі час. Хацелася ж і .. [Лене] патанцаваць разам з усімі, павесяліцца. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стро́шчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад страсціць.
2. у знач. прым. Звіты, скручаны разам. Строшчаныя ніткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супло́ддзе, ‑я, н.
Некалькі пладоў, якія развіліся з асобных кветак суквецця і зрасліся разам нібы ў адзін плод.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
врозь нареч. (в разные стороны) у ро́зныя бакі́; (поодиночке) паасо́бку; (отдельно) асо́бна;
пя́тки вме́сте, носки́ врозь пя́ткі ра́зам, наскі́ паасо́бку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)