права́л, -лу м., в разн. знач. прова́л;
п. у гара́х — прова́л в гора́х;
п. пла́наў інтэрве́нтаў — прова́л пла́нов интерве́нтов;
п. у па́мяці — прова́л в па́мяти
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
феры́т, ‑у, М ‑рыце, м.
Спец.
1. Цвёрды раствор вугляроду, які з’яўляецца састаўной часткай сталі і чыгуну.
2. У аўтаматыцы і вылічальнай тэхніцы — скарочаная назва магнітных элементаў, якія выкарыстоўваюцца ў якасці ячэек памяці, стрыжняў у імпульсных трансфарматарах і інш.
[Ад лац. ferrum — жалеза.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асвяжы́ць, -вяжу́, -вяжы́ш, -вяжы́ць; -вяжы́м, -вежыце́, -вяжа́ць; -ве́жаны; зак.
1. што. Зрабіць свежым (у 3 і 5 знач.), чыстым.
Дождж асвяжыў паветра.
А. фарбы на карціне.
2. каго-што. Аднавіць сілы, вярнуць бадзёрасць каму-н.
Вада асвяжыла мяне, прагнала сон.
3. што. Аднавіць у памяці.
А. веды.
4. што. Папоўніўшы новымі людзьмі, зрабіць больш працаздольным (разм.).
А. калектыў.
|| незак. асвяжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. асвяжэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запіса́ць, -пішу́, -пі́шаш, -пі́ша; -пішы́; -пі́саны; зак.
1. што. Адзначыць пісьмова для памяці.
З. лекцыю.
2. каго-што. Нанесці (голас, музыку і пад.) на плёнку з дапамогай спецыяльнага апарата.
З. на плёнку песню.
3. каго (што). Унесці ў спіс, уключыць у склад чаго-н.
З. на прыём.
|| незак. запі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. запі́сванне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і за́піс, -у, м. Магнітафонны запіс.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пра́ўка, ‑і, ДМ пра́ўцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. правіць.
2. Р мн. пра́вак. Выпраўленая памылка, папраўленае месца ў тэксце; папраўка. На многіх старонках аўтарскія праўкі і ўстаўкі — гэта паэт па памяці аднавіў радкі і строфы. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыра́тавы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і цыратовы. У цыратавым фартуху, Маргарыта першая выскачыла з кухні і пабегла ў пярэднюю. Скрыган. [Песенька] выклікала ў памяці дзіцячыя тварыкі, цыратавыя нагруднікі. Лынькоў. [Янук] здымае сваю шапку, .. адкладвае цыратавую падшыўку і дастае адтуль .. лісток паперы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Прэ́дак, прэдок, прэдко ’продак, пачынальнік роду’ (ТС), продкі ’продкі’ (Ян.), ’продкі, бацькі, дзяды і прадзеды’ (Бяльк.), арэшкі ’продкі’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Рус. предок, предки ’тс’, укр. предок ’продак’. Запазычанне з ц.-слав., звязанае з прѣд- (Цыхун, Зб. памяці Талстога, 419), гл. перад, а таксама Фасмер, 3, 357. Параўн. продак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
до́мысел, ‑слу, м.
Здагадка, заснаваная на меркаваннях, дапушчэннях. Часткова па памяці, часткова па расказах, а можа і домыслах людзей у .. [Валінай] свядомасці назаўсёды склаўся гэты незвычайны малюнак. Няхай. // Мастацкі вымысел, выдумка. Побач з мастацкімі домысламі ў гэтай драме шырока выкарыстоўваюцца і дакументальныя матэрыялы. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цверазе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца цвярозым або больш цвярозым. Мацнеў мароз, і цверазелі Анісімавы думкі, і калі ён параўняўся з Мікодымавым хутарам, дык у яго канчаткова прапала рашучасць. Сабаленка. // перан. Прыходзіць да памяці. Доктар кажа: «Яна [Марыся] ідзе на папраўку. Пачынае цверазець». Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўста́ць, -а́ну, -а́неш, -а́не; зак.
1. Узняцца на барацьбу з кім-, чым-н., супраць каго-, чаго-н., узняць паўстанне.
Народ паўстаў супраць царызму.
2. супраць чаго. Не згаджаючыся, пярэчачы, выступіць супраць чаго-н. (высок.).
П. супраць несправядлівасці.
3. перан. Узнікнуць у памяці, ва ўяўленні.
У думках паўстала ўсё ранейшае жыццё.
4. З’явіцца перад вачамі, паказацца.
Перад намі паўстала цікавая карціна.
|| незак. паўстава́ць, -таю́, -тае́ш, -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)