глыбо́кі, -ая, -ае.
1. Які мае вялікую глыбіню (у 1 знач.).
Глыбокая яма.
Рыба плавала глыбока (прысл.).
2. Размешчаны ў сярэдзіне чаго-н. або аддалены ад чаго-н.
Г. тыл.
3. перан. Недаступны, скрыты.
Глыбокая тайна.
4. перан. Які дасягнуў высокай ступені праяўлення, мяжы ў сваім развіцці, моцны, поўны.
Глыбокія пачуцці.
Глыбокія думкі.
Глыбокая старасць.
Глыбокая ноч.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Но́чка ’назва птушкі’: Чо́рная птушка, лета́е вечером, розбура́е гнёзда (Куч.), ну́чка ’кажан’ (Сіг.), ню́чка ’тс’ (брэсц., Нар. лекс.), сюды ж ну͡очка ’начны матыль’ (Ніва, 1979, 4 лістап.). Да ноч, параўн. славац. nocka ’начны матыль’, балг. нощно пиле ’кажан’ і пад. Параўн. начні́ца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напралёт, прысл.
Без перарыву, увесь час. Гаварылі ноч усю напралёт. Танк. [Харытон] ночы напралёт праседжваў над шытвом, усё стараўся больш зарабіць. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
купа́лле, ‑я, н.
Старажытнае свята летняга сонцастаяння ва ўсходніх славян, якое святкавалася ў ноч з 23 на 24 чэрвеня ст. ст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заве́йка, ‑і, ДМ ‑вейцы, ж.
Абл. Завіруха, мяцеліца. На ноч бралася завіруха. Праз завейку пажар быў відзён ледзь-ледзь. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аб ’сёння’ паўн.-слав. Праславянскі характар яго даводзіцца, магчыма, яшчэ балтаславянскай канструкцыяй тыпу бел. аб ноч ’на працягу ночы’. Параўн. рус. ц.-слав. объ нощъ, чэш. ob noc, н.-луж. hob noc, серб.-харв. об ноћ, славен. ob noč, літ. apýnaktis (Трубачоў, Проспект, 65–66).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гарнізо́н, ‑а, м.
Воінскія часці, размешчаныя ў якім‑н. населеным пункце, крэпасці. Рашучыя дзеянні брэсцкага гарнізона зрабілі настолькі моцнае ўражанне на фашысцкіх ваяк, што яны ўсю ноч чакалі наступлення з боку гарнізона крэпасці. «Беларусь». // Умацаваны населены пункт, крэпасць, дзе размяшчаюцца гэтыя воінскія часці. Партызаны дзень і ноч вялі баі, выкурваючы гітлераўцаў з гарнізону. Шахавец.
[Фр. garnison.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насні́ць, ‑сню, ‑сніш, ‑сніць; зак., чаго.
Разм. Убачыць многа чаго‑н. у сне, прысніць. Шмат недарэчнага насніла Люба за д[о]ўгую ноч. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кураса́дня, ‑і, ж.
Разм. Перакладзіна ў куратніку, на якую куры садзяцца на ноч; седала. Першыя пеўні прапяялі на курасаднях пад страхою. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дасы́та, прысл.
Поўнасцю, уволю (пад’есці, напіцца). Шапацеў і гаманіў рэдкі, але лапаткі дождж. Сырая ноч абдымала зямлю, дасыта напаіўшы яе вадою. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)