самахо́дам, прысл.
1. Механічна (пра падачу разца або дэталі ў станках) (спец.).
2. 3 дапамогай уласнага рухавіка, без пабочнай цягі.
Камбайн ідзе с.
3. Рухаючыся сілай цячэння ракі (пра плыты, сплаўны лес).
Раней плыты маглі ісці с.
4. Уласнымі нагамі, пехатой (разм.).
Ён будзе дабірацца с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спружы́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак. і (рэдка) зак.
1. Змяняць (змяніць) сваё становішча пад уздзеяннем якой-н. сілы і вяртацца (вярнуцца) ў ранейшае становішча пасля спынення гэтага ўздзеяння; аказваць (аказаць) супраціўленне ціску.
Кладка спружыніць пад нагамі.
2. перан., што. Напружваць, рабіць (зрабіць) пружыністым, пругкім (разм.).
С. мускулы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Куралём ’дагары нагамі’ (Сцяшк. Сл., Бір. Дзярж., Сцяц.), ’кулём’ (Жыв. сл.). Да кулём. Мабыць, кантамінацыя з куражыцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераку́лам (піряку́лым) ’пярэкулам, дагары нагамі’ (Бяльк.). Ад назоўніка ⁺перакул, які ад перакуліцца. Да пера- і куляць 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тупі́чыць ‘тупаць’ (ТС), ‘ісці, дзёўбаючы нагамі’ (мсцісл., З нар. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад ту́паць (гл.), параўн. тупча, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазато́птваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Затаптаць, патаптаць усё, многае. Пазатоптваць градкі. Пазатоптваць сляды. // Падушыць нагамі, капытамі ўсіх, многіх.
2. Загасіць нагамі ўсё, многае. Пазатоптваць агонь.
3. Топчучы, умяць унутр чаго‑н. усё, многае. Пазатоптваць акуркі ў пясок.
4. Разм. Забрудзіць слядамі ўсё, многае. Пазатоптваць падлогу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павіхля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
Разм. Віхляць некаторы час. Памахаеш рукамі, павіхляеш нагамі, сюды-туды паясніцай — і бадзёры. Аношкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наўмы́сля, прысл.
Тое, што і наўмысна. Ідзе Віктар наўмысля марудна, ледзь пераступаючы нагамі, каб як даўжэй працягнуць дарогу. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крывано́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
Разм. Пра чалавека або жывёліну з крывымі ці балючымі нагамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лу́скат, ‑у, М ‑каце, м.
Разм. Трэск, лусканне. З глыбіні лесу пачуўся .. прыглушаны лускат сухіх галінак пад нагамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)