трайня́ты, ‑нят; адз. няма.
Дзеці, якія нарадзіліся ўтраіх адначасова ад адной маці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непадро́бны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і непадроблены (у 2 знач.). Маці, маці! Я люблю цябе чыстай душой сваёй. Я прысягаю табе ў непадробнай сваёй шчырасці. Ермаловіч. «Дрыгва» — высокапаэтычны твор, прасякнуты непадробным духам народнасці. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сва́ха ‘свацця’ (Сцяшк., Сл. ПЗБ, ТС, Скарбы, З нар. сл.), ‘адна з сваячак маладога’ (Бір. дыс.), ‘на вяселлі родзічка з боку маладой у адносінах да родзічаў маладога і наадварот’ (Сл. ПЗБ), сва́хна ‘свацця’ (ТС). Укр., рус. сва́ха, польск. swacha, серб.-харв. рэдк. svaha, балг. сва́ха. Ад *svatja (гл. свацця) з гіпакарыстычным суф. ‑xa(‑cha) (Фасмер, 3, 570; Брукнер, 527; SP, 1, 71). Трубачоў (История терм., 143) указвае на кантамінацыю ў гэтым слове значэнняў ‘жанчына, якая займаецца сватаннем’ і ‘маці мужа ў адносінах да маці маладой і наадварот’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
настая́нне, ‑я, н.
Настойлівая просьба. Па настаянню маці Алена пакінула занятак спортам. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапраба́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.
Маці прадзеда або прабабкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціхо́м, прысл.
Абл. Цішком. Ціхом, каб не пабудзіць маці, .. [Клава] злегла з ложка. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпусці́цца, -пушчу́ся, -пу́сцішся, -пу́сціцца; зак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аслабнуць, стаць менш нацягнутым, заціснутым.
Папруга адпусцілася.
2. Страціць загартоўку.
Сякера адпусцілася.
3. перан. Палагаднець, стаць больш згаворлівым.
Маці пазлуе крыху і адпусціцца.
4. Даравацца (пра грэх, віну і пад.).
Ім віна не адпусціцца — прыпомніцца ўсё.
|| незак. адпуска́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насле́даваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; -даваны; зак. і незак., што.
1. Атрымаць (атрымліваць) у спадчыну якія-н. уласцівасці, якасці бацькоў, продкаў.
Н. многія рысы характару ад маці.
2. толькі незак., што і каму-чаму. Быць прадаўжальнікам якой-н. дзейнасці, якіх-н. традыцый; браць што-н. за ўзор.
Н. фальклорную паэтыку.
|| наз. насле́даванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чаму́¹, прысл.
1. пыт. 3 якой прычыны.
Ч. ты спазніўся?
2. адноснае. Ужыв. ў якасці злучальнага слова ў дапаўняльных сказах і адпавядае словам: па якой прычыне.
Маці даведалася, ч. сын спазніўся.
3. у знач. злуч. Далучае сказы са знач. выніку і адпавядае словам: таму, у выніку гэтага.
Бацька захварэў.
Вось ч. не паехаў у горад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чу́йны, -ая, -ае (разм.).
1. Які звяртае на ўсё пільную ўвагу; здольны востра чуць, тонка адчуваць.
Дзеці былі пад чуйным наглядам маці.
Чуйнае вуха.
2. Які востра перажывае што-н., рэагуе на што-н.
Ч. да чужога гора.
3. Асцярожны; насцярожаны.
Чуйныя крокі.
4. Неглыбокі, чуткі.
Ч. сон.
Чуйная дрымота.
|| наз. чу́йнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)