страх, ‑у,
1. Пачуццё і стан вельмі моцнага спалоху; боязь.
2.
3.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Verbum
анлайнавы слоўнікстро́й, ‑ю,
1.
2.
3.
4.
5.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Луг 1, лужок ’сенажаць, пераважна заліўная, пакрытая шматгадовай травой’, ’забалочанае месца, парослае хмызняком і дрэвамі, поплаў’ (
Луг 2 ’нізкае месца, лужа з вадой’, ’невялікі вадаём у полі ці ў лесе, які часам перасыхае ўлетку’ (
Луг 3,
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пора́
весе́нняя пора́ веснава́я (вясе́нняя) пара́, веснавы́ (вясе́нні) час;
ночно́й поро́й у начну́ю пару́, у начны́ час, уначы́ (уно́чы, но́ччу);
пора́ обмоло́та час (пара́) малацьбы́;
в ле́тнюю по́ру у ле́тнюю пару́, у ле́тні час, уле́тку,
ра́нняя пора́ чего́-л. ра́нняя пара́ (ра́ннія часы́) чаго́-не́будзь;
до по́здней поры́ да по́зняй пары́ (по́зняга ча́су);
поро́й паро́ю, ча́сам, часа́мі;
◊
в поре́ у ро́сквіце;
на пе́рвых пора́х спача́тку, у пе́ршы(я) час(ы́);
в ту по́ру у той час, у ту́ю пару́;
в (об) э́ту по́ру у гэ́ту пару́, у гэ́ты час;
до сих пор а) (до этого времени) да гэ́тай пары́, да гэ́тага ча́су, дагэ́туль; б) (до этого места) дагэ́туль;
до тех пор да той пары́, да таго́ ча́су, дату́ль;
до каки́х (кото́рых) пор? да яко́га ча́су, да яко́й пары́, даку́ль?;
до поры́ до вре́мени да пары́ да ча́су;
с тех пор з той пары́, з тых часо́ў;
с той поры́ з той пары́, з таго́ ча́су;
с э́тих пор з гэ́тай пары́, з гэтых часо́ў;
с э́той поры́ з гэ́тай пары́, з гэ́тага ча́су;
с каки́х (кото́рых) пор? з якіх часо́ў, з яко́й пары́?;
с да́вних пор здаўна́, з да́ўняй пары́, з да́ўніх часо́ў;
в (са́мую) по́ру а) (во время) у час (у са́мы час), у пару́ (у са́мую пару́), своечасо́ва; б) (по размеру) якра́з, як па ме́рцы;
о сю по́ру
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сарва́ць 1, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
•••
сарва́ць 2, ‑рве;
Вырваць, званітаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
1. Знаць што‑н., мець уяўленне пра што‑н.
2. Мець веды, навыкі, умець рабіць што‑н.
3. Быць знаёмым з кім‑н.
4. Усведамляць, уяўляць; разумець.
5. Перажываць, адчуваць; мець справу, знацца, знаць.
6.
7. і
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раз 1, ‑у;
1. У спалучэнні з колькаснымі і неазначальна-колькаснымі лічэбнікамі або без іх абазначае аднакратнасць дзеяння.
2. У спалучэнні з прыметнікамі і ўказальнымі займеннікамі ўказвае на час дзеяння ў адносінах да раду падобных дзеянняў.
3. У спалучэнні з прыназоўнікам «у» і колькаснымі або неазначальна-колькаснымі лічэбнікамі выражае ступень павелічэння або змяншэння суб’екта або аб’екта дзеяння, якой‑н. уласцівасці і пад.
4.
•••
раз 2,
Аднойчы.
раз 3,
Ужываецца ў даданых умоўных сказах, у якіх умова з’яўляецца абгрунтаваннем таго, аб чым гаворыцца ў галоўным сказе (часта ў адпаведнасці з суадноснымі словамі «то», «дык»); калі (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калі́ 1,
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
•••
калі́ 2,
1. Ужываецца ў пачатку даданага сказа часу (часта пры наяўнасці ў галоўным сказе суадносных слоў «тады», «то» і інш.) і выражае: а) частковае або поўнае супадзенне ў часе дзеяння галоўнага і даданага сказаў; абазначае: у той час як.
2. Ужываецца ў пачатку даданага сказа рэальнай умовы (часта пры наяўнасці ў галоўным сказе суадносных слоў «то», «дык», «тады» і інш.); абазначае: пры ўмове, калі...; у (тым) выпадку, калі...
3. Ужываецца ў пачатку сказа, у якім ёсць супастаўленне або проціпастаўленне з другім сказам.
4.
5.
6. Ужываецца ў пачатку даданага сказа, што выражае прычыну, якой абумоўлена дзеянне галоўнага сказа.
7. Падпарадкоўвае даданы дапаўняльны сказ галоўнаму.
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узня́ць, ‑німу, ‑німеш, ‑німе і уздыму, уздымеш, уздыме;
1. Узяць, падабраць што‑н. (з зямлі, падлогі і пад.).
2. Падняць, аддзяліць ад зямлі і пад., маючы столькі сілы, каб утрымаць (што‑н. цяжкае).
3. Падняць уверх, перамясціць у больш высокае становішча.
4. Перавесці ў вертыкальнае становішча, адкрываючы або закрываючы што‑н.
5. Прымусіць устаць, скрануцца з месца з якой‑н. мэтай.
6. Пачаць якое‑н. дзеянне (у спалучэнні з назоўнікамі, якія выражаюць дзеянне або вынік дзеяння).
7. Зрабіць больш высокім.
8. Павялічыць, павысіць.
9. Наладзіць, палепшыць (што‑н. заняпалае, запушчанае, разбуранае).
10. Узараць (папар, цаліну і пад.).
11.
12.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сысці́, сыду́, сы́дзеш, сы́дзе;
1. Ідучы, спусціцца ўніз.
2.
3. Выйсці, высадзіцца (пра пасажыраў).
4. Пакінуць сваё месца, пераходзячы на іншае; звярнуць убок, адхіляючыся ад ранейшага шляху.
5. Быць вырабленым, выйсці з вытворчасці.
6. Пайсці куды‑н. (звычайна на некаторы час).
7.
8. Перастаць ставіцца ў тэатры, дэманстравацца ў кіно.
9. Перастаць пакрываць якую‑н. паверхню, растаўшы, адпаўшы і пад.
10.
11.
12.
13.
14. Выцечы, зліцца (пра вадкасць); выйсці (пра газ, пару і пад.).
15. Скончыцца, прайсці (пра тэрмін, час).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)