во́бад, -а, М -дзе, мн. абады́, -о́ў, м.
1. Вонкавая частка кола, на якую нацягваецца шына.
2. Частка некаторых прадметаў, прыстасаванняў у выглядзе кольца, авала.
В. блока.
В. тэніснай ракеткі.
|| памянш. абадо́к, -дка́, мн. -дкі́, -дко́ў, м.
|| прым. або́дны, -ая, -ае, абадо́вы, -ая, -ае і абадо́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тарды́нка (тырды́нка) ’жалезны абручык, які набіваецца на калодку кола’ (кам., Шатал.). Гл. тарарынка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́ламазь ’мазь для калёс’ (Жыв. сл., ТС, Сл. паўн.-зах., Мат. Маг.). Гл. кола 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сноб, -а, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).
Чалавек, які рупліва трымаецца моды, правіл і манер «вышэйшага свету», які лічыць сябе носьбітам вышэйшай інтэлектуальнасці і вытанчаных густаў, прэтэндуючы на элітарнасць, выключнае кола заняткаў і інтарэсаў (неадабр.).
Снобы грэбуюць усім, што выходзіць за межы іх уяўленняў аб уласнай годнасці.
|| прым. снабі́сцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стыхі́я, -і, мн. -і, -хій, ж.
1. У антычнай натурфіласофіі: адзін з асноўных элементаў прыроды (агонь, вада, зямля, паветра).
2. Магутныя сілы прыроды, якія непадуладныя чалавеку.
Разбуральная с.
3. перан. Неарганізаваная сіла, якая дзейнічае ў сацыяльным асяроддзі.
С. канкурэнцыі.
4. перан. Прывычнае акружэнне, кола любімых заняткаў, інтарэсаў.
Горы — с. альпіністаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наліўны́ в разн. знач. наливно́й;
~ны́я я́блыкі — наливны́е я́блоки;
н. като́к — наливно́й като́к;
~но́е ко́ла — наливно́е колесо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Су́біна ’палавіна (звыч. кола) счыненай дамашняй каўбасы’ (мёрск., Нар. ск.). Няясна (іранічна да літ. subinė ’зад’?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зачарава́ны і зачаро́ваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад зачараваць.
2. у знач. прым. Які знаходзіцца пад уздзеяннем чараў. Зачараваны скарб. Зачараванае царства. □ [Яліны] стаяць, нібы зачараваныя волаты, ахоўваючы дрымотны спакой нейкага соннага казачнага царства. В. Вольскі. // перан. Захоплены, паланёны чым‑н. Зачараваная зала, здавалася, анямела. Мікуліч. Міншчына, Міншчына мілая. Я зачарован табой. Шымук. // Які выражае захапленне. [Хадкевіч] стаяў, не рухаючыся з месца, і зачараванымі шчаслівымі вачамі глядзеў ёй услед. Васілевіч.
•••
Зачараванае кола гл. кола.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кацёлка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм.
1. Драўляны кружок, круг. Дзед палажыў на стол круглае днушачка, кацёлку з бярозавага камля, і на яго па-гаспадарску паставіў поўную гарачага смаку скавараду. Брыль. // Драўлянае кола, якое качаюць дзеці дзеля забавы. Косцік з Алесем з самага ранку ганялі на поплаве за гумном кацёлку. С. Александровіч.
2. Пра ўсё, што нагадвае сабой такі круг, кола. Кацёлка здору. □ Адвялі, пазгортваліся ў маленькія кацёлкі лісты. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпянёк, ‑нька, м.
Памянш. да шпень 1, невялікі шпень. Кола лёгка крутнулася на шпяньку, і вавёрка пачала скакаць усё шпарчэй і шпарчэй. Пальчэўскі. // Стрыжанёк на пражцы, які ўстаўляецца ў дзірачкі рэменя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)