эалі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

1. Устарэлая назва старажытнейшага перыяду каменнага веку (палеаліту), калі людзі выраблялі прымітыўныя каменныя прылады.

2. У геалогіі — камень з вострымі краямі, падобны на штучна апрацаваны камень.

[Ад грэч. ēōs — зара і lithos — камень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Латы́р ’камень, уплецены лыкам у колца з лазовага дубца, які служыць грузілам да невадоў’ (Мял.). Укр. латир, олатіір ’янтар’, ц.-рус. алатырь ’камень, які Спас паклаў у падмурак Сіёнскага храма’, ’камень, каля якога ўпала Галубіная кніга’ (Бракгауз і Ефрон, Энц. сл., 9, 116–117), рус. арханг., валаг., арл., вяц. латырь, латыр, ёнаўск. латар, арл. бел латый камень, рус. ватарь‑камень, алатырь‑камень. Узыходзіць да іран. *al ätar‑ ’белы-гаручы’, параўн. рус. кальку (з іран.) бел‑горюч і частковую бел‑атор (Мартынаў, Балт. слав. исслед., 1980, 24–25). Роднаснае са словам ватрушка (< cvatra ’агонь’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гліпт, ‑а, М ‑пце, м.

Каштоўны камень з мастацкім разным узорам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

імшы́сты, ‑ая, ‑ае.

Дарослы мохам. Імшыстае балота. Імшысты дол. Імшысты камень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сапфі́р, ‑у, м.

Каштоўны камень сіняга або блакітнага колеру, разнавіднасць карунду.

[Грэч. sappheiros з стараж.-яўр.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хрызаберы́л, ‑у, м.

Каштоўны празрысты камень зялёнага або залаціста-жоўтага колеру.

[Ад грэч. chrysós — золата і berillos — берыл.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эўкла́з, ‑у, м.

Рэдкі каштоўны камень сіняга колеру, які напамінае аквамарын.

[Ад грэч. eu — добра, лёгка і klásis — ломка, расколванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ля́піс-лазу́рак, -рку м., мин. ля́пис-лазу́рь ж.; лазу́ревый ка́мень

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пераграва́ць несов. перегрева́ть; (металл, камень и т.п. — ещё) перека́ливать, перекаля́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апрацава́ць сов.

1. обрабо́тать, обде́лать, отде́лать;

а. дэта́ль — обрабо́тать дета́ль;

а. ка́мень — обде́лать ка́мень;

2. (приготовить для посева) обрабо́тать, возде́лать;

3. (идеологически) обрабо́тать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)