адгало́сак, -ску, мн. -скі, -скаў, м.

1. Рэха, водгулле.

Плывуць адгалоскі ад песень.

2. чаго. Аслаблены адлегласцю гук чаго-н.

Адгалоскі грому.

3. перан., чаго. Тое, у чым выяўляюцца сляды ўплыву, уздзеяння чаго-н.; што з’яўляецца вынікам чаго-н., адказам на якія-н. з’явы, падзеі.

Паэма з’явілася адгалоскам грамадскіх падзей.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прасачы́ць, -ачу́, -о́чыш, -о́чыць; -о́чаны; зак.

1. каго (што). Наглядаючы, сочачы, выявіць, высветліць.

П. за парушальнікам граніцы.

2. што. Вывучыць ва ўсёй паслядоўнасці (кніжн.).

П. развіццё якой-н. з’явы.

3. за чым. Праверыць, сочачы за ходам справы (разм.).

П. за выкананнем задання.

|| незак. прасо́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прасо́чванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падасно́ва, ‑ы, ж.

1. Спец. Ніжняя аснова ў тканінах, якія маюць дзве асновы.

2. перан. Сапраўдная прычына чаго‑н.; тое, на чым заснавана што‑н. Сацыяльная падаснова з’явы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

антрапамарфі́зм, ‑у, м.

1. Адна з форм анімізму — перанясенне псіхічных уласцівасцей чалавека на з’явы і прадметы прыроды.

2. Уяўленне багоў у выглядзе людзей, якое ўласціва для многіх рэлігій.

[Ад грэч. ánthrōpos — чалавек і morphe — від.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

віталі́зм, ‑у, м.

Рэакцыйная ідэалістычная плынь у біялогіі, згодна з якой усе з’явы і працэсы ў жывых арганізмах тлумачацца не матэрыяльнымі прычынамі, а наяўнасцю ў іх звышнатуральнай сілы.

[Фр. vitalisme.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

энергеты́зм, ‑у, м.

Ідэалістычная плынь у буржуазнай філасофіі і прыродазнаўстве канца 19 — пачатку 20 стст., якая зводзіць усе з’явы прыроды і духоўнага свету да відазмяненняў энергіі, пазбаўленай матэрыяльнай асновы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

во́дгук, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Адбіццё гуку, водгулле, рэха.

2. Слабы гук, які даносіцца здалёку.

В. страляніны.

3. перан. Спачувальныя адносіны, салідарнасць з чым-н.

Знайсці в. у сэрцы.

В. на чужое гора.

4. перан., чаго. Тое, што з’яўляецца вынікам чаго-н., адказам на якія-н. падзеі, з’явы.

Водгукі мінулага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́лькасць, -і, ж.

1. Велічыня, лік, аб’ём, маса.

Вялікая к. дрэў у парку.

К. ападкаў за суткі.

2. Філасофская катэгорыя, якая характарызуе прадметы і з’явы навакольнага свету з боку велічыні, аб’ёму, ліку, ступені развіцця, тэмпаў змянення і інш. (выкарыстоўваецца ва ўзаемадзеянні з катэгорыяй якасці).

Пераход колькасці ў якасць.

|| прым. ко́лькасны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

назіра́льнасць, ‑і, ж.

Здольнасць бачыць, заўважаць факты, з’явы, якіх не бачаць, не заўважаюць іншыя. Развіваць назіральнасць. Вострая назіральнасць. Адсутнасць назіральнасці. □ Андрэйка вызначаўся дасціпнасцю і не па гадах вялікай назіральнасцю. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аку́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. Раздзел фізікі, які вывучае гукавыя з’явы.

2. Чутнасць гукаў у якім‑н. памяшканні, абумоўленая формай і матэрыялам гэтага памяшкання. Акустыка тэатральнай залы. Дрэнная акустыка.

[Ад грэч. akustikos — слыхавы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)