назаго́ртваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Загарнуць у адно месца вялікую колькасць чаго‑н. Назагортваць попелу ў ямку.
2. каго-чаго. Ахінуць, абгарнуць з усіх бакоў многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ачарану́ць, очэрэну́ць ’абкружыць, абступіць’ (КСТ). Ад чарэн (чэрэн) ’мноства, вялікая колькасць чаго-небудзь (часцей за ўсё пра грыбы, калі яны растуць радамі або кругамі)’, параўн. ашарэ́ніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ветны ’бывалы чалавек, які шмат чаго ведае’ (Крывіч, 12, 1926, 108), рус. бранск. ветный ’прыветлівы, ласкавы, гаваркі, вясёлы’, вяц. ветляной ’ходкі, хвацкі, зухаваты, бывалы’. Да ве́тлы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крана́ць ’датыкацца да чаго-небудзь, чапаць’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Гарэц., Мядзв.). Да *кратнуць. Спачатку крануць (< *кратнуць). Потым па аналогіі кранаць. Гл. кратаць 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адступі́ць, -туплю́, -ту́піш, -ту́піць; зак.
1. Адысці, аддаліцца ад каго-, чаго-н.
А. улева на два крокі.
2. Адысці назад пад націскам праціўніка.
Адступілі з баямі.
А. перад цяжкасцямі (перан.).
3. ад каго. Перанесці ўвагу з асноўнага на другараднае.
Аўтар адступіў ад тэмы.
4. ад чаго. Перастаць прытрымлівацца чаго-н.
А. ад старых звычаяў.
5. ад чаго. Зрабіць водступ на паперы, пішучы ці друкуючы што-н.
А. ад краю.
6. ад чаго і без дап. Адмовіцца ад свайго намеру, сваіх планаў.
Ён не а. ад свайго.
7. Паменшыцца; адлегчы; спасці (разм.).
Мароз адступіў.
Хвароба адступіла (перан.).
|| незак. адступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. адступле́нне, -я, н. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прича́стныйII (имеющий отношение) які́ (што) ма́е дачыне́нне (да каго, да чаго), які́ (што) прычыня́ецца (да каго, да чаго); заме́шаны (у чым); звя́заны (з чым);
быть прича́стным к иску́сству мець дачыне́нне (прычыня́цца) да маста́цтва;
быть прича́стным к де́лу быць заме́шаным у спра́ве;
быть прича́стным к чему́-л. мець дачыне́нне (прычыня́цца) да чаго́-небудзь;
он к ним не прича́стен ён з і́мі не звя́заны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
панараза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Нарэзаць многа чаго‑н. Панаразаць дроў.
2. што і чаго. Падзяліць шляхам межавання ўсё, многае або выдзеліць у час межавання вялікую колькасць чаго‑н. Панаразаць агароды.
3. што і чаго. Нарабіць нарэзаў, разьбы на ўсім, многім або зрабіць разьбой многа чаго‑н. Панаразаць балты. Панаразаць узораў.
4. што. Назубіць усё, многае. Панаразаць пілы.
5. што. Намуляць што‑н. у многіх месцах або ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панато́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. што. Натачыць, навастрыць усё, многае. Панаточваць нажы.
2. чаго. Вытачыць на станку вялікую колькасць чаго‑н. Панаточваць верацён.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чаго. Нагрызці вялікую колькасць чаго‑н. (пра грызуноў, насякомых). Панаточвалі мышы саломы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зрэз, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Месца, па якім зрэзана, разрэзана што-н., а таксама зрэзаная частка чаго-н.; тое, што зрэзана.
З. бервяна.
2. перан. Стан чаго-н. у пэўны перыяд развіцця, руху.
Сінхронны з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́крут, -у, М -круце, мн. -ы, -аў, м.
1. Незвычайны паварот.
Сцежка з выкрутам.
Скокі з выкрутамі.
2. перан. Прыём з хітрыкамі, які прымяняецца з мэтай дасягнуць чаго-н. або ўхіліцца ад чаго-н.
Гавары без выкрутаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)