земляме́р, ‑а, м.

Землеўпарадчык, каморнік. Сажнем, лентаю мерым Мы палі, сенажаць. Так магу землямерам Неўзабаве я стаць. Куляшоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пяцівёрстка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Разм. Геаграфічная карта з маштабам пяць вёрст у цалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ране́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Сорт драбнаплоднай сібірскай яблыні.

2. Плод гэтай яблыні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сайо́ты, ‑аў; адз. сайот, ‑а, м.; сайотка, ‑і, ДМ ‑тцы; мн. сайоткі, ‑так; ж.

Устарэлая назва тувінцаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трохвёрстка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Геаграфічная карта, якая мае маштаб тры вярсты ў цалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вя́каць (БРС, Касп., Нас., Бяльк.). Рус. вя́кать ’тс’. Параўн. серб.-харв. вѐкнути ’бляяць’, славен. vékati ’крычаць, скардзіцца’. Мабыць, гукапераймальнае (так Фасмер, 1, 375; там і агляд іншых версій).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перакалгі́каць (пірікалгі́кыць) ’перайсці кульгаючы; пражыць так-сяк, як-небудзь’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і кільгаць ’кульгаць на адну нагу’ (гл.), збліжанае з кільгіка ’чалавек без нагі’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

павярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.

1. Вярчальным рухам, варочаючыся, змяніць напрамак, становішча.

П. кругом.

П. на другі бок.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Атрымаць нечаканае развіццё.

Справа павярнулася не так, як чакалі.

|| незак. паваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. паваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пла́ванне, -я, н.

1. гл. плаваць.

2. Перамяшчэнне па паверхні вады, уменне, здольнасць так перамяшчацца.

Школа плавання.

Займацца плаваннем.

Падводнае п.

Сінхроннае п. (від спорту).

3. Перамяшчэнне на судне ці іншым плывучым сродку, рэйс па водным шляху.

Капітан далёкага плавання.

Хадзіць у п. (плаваць на судне, служачы, працуючы на ім).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыктава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак.

1. Павольна вымаўляць, чытаць што-н., каб слухачы маглі запісваць.

Д. тэкст.

2. Прапаноўваць што-н. для безагаворачнага выканання.

Так яму дыктавала сумленне.

|| зак. прадыктава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны.

|| наз. дыкто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (да 1 знач.).

Пісаць пад дыктоўку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)