тэ́хніка, -і, ДМ -ніцы, ж.

1. Сукупнасць сродкаў працы, ведаў і дзейнасці, што служаць для стварэння матэрыяльных каштоўнасцей.

Навука і т.

2. Сукупнасць прыёмаў і навыкаў, што выкарыстоўваюцца ў якой-н. галіне дзейнасці або мастацтве.

Авалодаць тэхнікай.

Музычная т.

Т. справаводства.

3. зб. Машыны, розныя прылады той ці іншай галіны вытворчасці.

Рамонт тэхнікі.

Ваенная т.

|| прым. тэхні́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

архітэкто́ніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

1. У архітэктуры, выяўленчым мастацтве, літаратуры, музыцы і кіно — будова мастацкага твора, арганічная ўзаемасувязь яго галоўных і другарадных элементаў; кампазіцыя.

2. Агульная карціна геалагічнай будовы, асаблівасцей залягання або знаходжання горных народ той або іншай мясцовасці.

[Ад грэч. architektonik — будаўнічае майстэрства.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неаднаро́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Разнародны па складу; неаднастайны. Склад сходу быў неаднародны. Прыйшлі і фабрычныя работніцы і інтэлігенцыя. Арабей. Па нацыянальнаму саставу рабочы клас Беларусі быў неаднародны. «Звязда».

2. Які адносіцца да іншай катэгорыі з’яў, прадметаў і інш. Неаднародныя расліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

піро́жнае, ‑ага, н.

Адзін з відаў кандытарскіх вырабаў са здобнага цеста, звычайна з крэмам або іншай салодкай начынкай. Міндальнае пірожнае. Бісквітнае пірожнае. □ — Я хацеў бы мець столькі грошай, як ты, Юркевіч.., каб купляць вось гэтакае пітво і смачныя пірожныя. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чоп, ‑а, м.

1. Тое, што і чан. Наліць вады ў чоп.

2. Разм. Тое, чым затыкаюць шчыліну, адтуліну ў бочцы ці якой‑н. іншай пасудзіне; затычка. [Халімон:] — То я барыла тое рукамі ашчаперыў, чоп выняў, губамі да дзіркі прыпаў. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лапа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Невялікая лапата.

2. Тое, што і лопасць (у 2 знач.).

Лапаткі турбіны.

3. Плоская шырокая косць трохвугольнай формы ў верхняй частцы спіны.

4. Плоскі няспелы стручок гароху ці іншай бабовай расліны.

Лапаткі гароху.

◊

Ва ўсе лапаткі (бегчы; разм.) — вельмі хутка.

Палажыць (класці) на лапаткі — пры дужанні (па)валіць саперніка на спіну, а таксама наогул перамагчы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шпро́ты, ‑аў; адз. шпрот, ‑а, М шпроце, м.

1. Дробная марская прамысловая рыба сямейства селядцоў. Лоўля шпротаў. Апрацоўка шпротаў.

2. толькі мн. (шпро́ты, ‑аў). Кансервы з гэтай, а таксама іншай дробнай рыбы (салакі, кількі і пад.). Закусвалі [госці] сырам, вэнджанай каўбасою і шпротамі. Васілёнак.

[Ням. Sprotte.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дапаўне́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. дапаўняць — дапоўніць.

2. Дадатак, дабаўка да чаго‑н. Дапаўненне да інструкцыі. Унесці папраўкі і дапаўненні ў рэзалюцыю.

3. Даданы член сказа, выражаны назоўнікам ускоснага склону або іншай часцінай мовы ў функцыі назоўніка. Прамое дапаўненне. Ускоснас дапаўненне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

басурма́н, ‑а, м.

1. Уст. Пра чалавека іншай веры, пра іншаземца. [Поп:] — Ах, басурман! Ах, паразіт скажэнны! Як ты асмеліўся так спаганіць сан Свяшчэнны? Валасевіч.

2. Лаянк. Пра несумленнага чалавека. — Не хочуць, басурманы, памагчы, — сказаў.. [Мялешка] з лёгкай усмешкай, якая, відаць, была знакам ветлівасці да Судакова. Радкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́рак, ‑рку і ‑рка, м.

1. ‑рку. Вонкавы адмерлы слой кары некаторых драўняных раслін, асабліва развітай у коркавага дуба.

2. ‑рка. Затычка для бутэлек і іншай падобнай пасуды. Выцягнуць корак з бутэлькі. □ Стрэліў у столь корак, з шыпеннем ударыў пенны фантан нагрэтага віна. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)