ло́пнуць¹, -ну, -неш, -не; -ні; зак.

1. Даць трэшчыну; трэснуўшы, разламацца, разадрацца, парвацца.

Лопнуў графін.

Лопнула струна.

2. перан. Пацярпець поўную няўдачу, крах (разм.).

Лопнулі надзеі.

◊

Лопнуць са смеху (разм.) — зайсціся моцным смехам.

Цярпенне лопнула (разм.) — няма больш сіл цярпець, вытрымка скончылася.

|| незак. ло́паць, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

атра́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Аб’яднанне, падраздзяленне ўзброеных сіл, спецыяльная вайсковая група.

А. маракоў.

2. Група людзей, аб’яднаных для сумеснай дзейнасці.

Санітарны а.

3. У сістэматыцы жывёл: падраздзел класа.

А. грызуноў.

|| прым. атра́дны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разгуля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; зак.

1. Пачаўшы гуляць, захапіцца гульнёй, забавамі; развесяліцца.

Разгулялася дзіця.

2. Даць сабе поўную волю; праявіць сябе ў поўную меру сваіх сіл, здольнасцей і жаданняў; разысціся.

Футбалісты разгуляліся.

3. Дасягнуць у сваім праяўленні вялікай інтэнсіўнасці, сілы.

Разгулялася мяцеліца.

Разгулялася стыхія.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ста́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Раздзел механікі, які вывучае законы раўнавагі цел пад уздзеяннем прыкладзеных да іх сіл.

С. і дынаміка.

С. газаў.

2. Стан спакою ў які-н. пэўны момант (кніжн.).

Апісваць з’яву ў статыцы.

|| прым. статы́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апусто́шаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад апустошыць.

2. у знач. прым. Пазбаўлены маральных сіл, духоўнага зместу; няздольны да творчага жыцця. Апустошаная душа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сатані́зм, ‑у, м.

1. Культ сатаны.

2. У літаратуры рамантызму і дэкадэнцтва — услаўленне злых сіл таго свету, пакланенне ім.

3. Уласцівасці, якія прыпісваюцца сатане.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

памардава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выбіцца з сіл, знясіліцца — пра ўсіх, многіх.

2. Разм. Памучыцца, папакутаваць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жва́вы, -ая, -ае.

1. Поўны жыццёвых сіл; бадзёры, рухавы.

Жвавае дзіця.

Ж. работнік.

2. Ажыўлены, выразны, жыццярадасны (пра вочы, твар).

Ж. погляд.

Жвавыя вочы.

3. Бойкі, ажыўлены (пра гутарку).

Жвавая гамонка.

4. Хуткі па тэмпе, шпаркі.

Жвавыя рухі.

Жвавыя коні.

|| наз. жва́васць, -і, ж.

Небывалая ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ар’ерга́рд ’частка войска ззаду асноўных сіл’ (БРС). З рус. арьергард (Крукоўскі, Уплыў, 82), якое ў Пятроўскую эпоху запазычана з франц. arrière‑garde (Шанскі, 1, А, 157; Фасмер, 1, 92). На французскую крыніцу беларускага слова ўказвалі БМ, 43–44; Юрігелевіч, 130.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кінема́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Раздзел тэарэтычнай механікі, які вывучае геаметрычныя асаблівасці руху цел без ўліку іх масы і ўздзеяння на іх іншых цел (сіл).

[Ад грэч. kinēma — рух.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)