адме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. Мераючы, адзначыць або аддзяліць пэўную колькасць чаго-н.
А. паўтара метра сукна.
Сем разоў адмерай, адзін раз адрэж (прыказка).
2. Прайсці, праехаць пэўную адлегласць (разм.).
Адмераў пятнаццаць кіламетраў.
|| незак. адме́рваць, -аю, -аеш, -ае і адмяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прамарнава́цца, ‑нуюся, ‑нуешся, ‑нуецца; зак.
Разм. Прамучыцца, прапакутаваць, прагараваць. І такая Усім бедным доля выпадае: Прайсці свой круг, прамарнавацца І невядомымі астацца. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапле́сціся, ‑плятуся, ‑пляцешся, ‑пляцецца; ‑пляцёмся, ‑плецяцеся, ‑плятуцца; пр. праплёўся, ‑плялася, ‑плялося; зак.
Прайсці павольна ці вяла, з цяжкасцю перастаўляючы ногі. Праплесціся да ложка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязле́ссе, ‑я, н.
Поўная адсутнасць лясоў. Характэрная рыса тундры — яе бязлессе. □ Але да базы нашай заставалася прайсці па бязлессю амаль паўсотні кіламетраў. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прашы́цца, ‑шыюся, ‑шыешся, ‑шыецца; зак.
Разм. Прайсці, прабрацца з цяжкасцямі праз які‑н. натоўп; праціснуцца. Ганна прашылася да прылаўка і ўзяла адваяваны хлеб. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрахо́дзіць, ‑дзіць; ‑дзім, ‑дзіце, ‑дзяць; зак.
1. Прайсці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае.
2. што і без дап. Перайсці, прамінуць усё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тарыфікава́цца, ‑куюся, ‑куешся, ‑куецца; зак. і незак.
1. Прайсці (праходзіць) тарыфікацыю для ўстанаўлення велічыні аплаты працы (пра работніка).
2. толькі незак. Зал. да тарыфікаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праткну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Адолеўшы перашкоды, прайсці, прарвацца праз што‑н. А тут карнікі абклалі так, што нідзе не праткнуцца, толькі вось гэты краёчак балота аставаўся яшчэ не закрыты. Быкаў.
2. Прайсці праз што‑н. наскрозь. Хоць сонца ўзнялося, Па возеры дымна: Туман — нават промню Сюды не праткнуцца. Калачынскі.
3. Быць праткнутым. Папера праткнулася. Мех праткнуўся на цвік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скалала́з, ‑а, м.
Спартсмен, майстар на скалалажанню. Прайсці не можа без здзіўлення Ні экскурсант, ні скалалаз: — Сасонка ўпартасць і цярпенне Пераняла, відаць, у нас. Прануза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перава́льны (стоўп) ’указальны слуп для арыентацыі на рацэ’ (гродз., Нар. сл.). Да перавалі́ць ’прайсці пэўную мяжу’, што з пера- і валіць 1 (гл.), тут у значэнні ’пераарыентавацца з аднаго знаку на іншы’, параўн. рус. дыял. перева́л (у рацэ) ’парог’, перевал во́ды ’паварот плыні’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)