падрамантава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што.
Разм. Зрабіць невялікі рамонт; паправіць крыху. Хадзіў [Алёшка] па шкляроў, па водаправодчыкаў — трэба было падправіць адно, пад рамантаваць другое. Лынькоў. Дом за апошнія гады падрамантавалі, павесілі ацынкаваныя вадасцёкавыя трубы, новыя, бліскучыя. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Весніць (паэт.) ’рабіць вясёлым, вясеннім, марыць аб надыходзе нечага вясёлага, шчаслівага’, весніцца (паэт.) ’буйнець, разгарацца, станавіцца вясёлым’. Новыя адыменныя ўтварэнні (КТС); параўн. аналагічна ў польск. wiosnować się ’адмалоджвацца, аднаўляцца’, wiosnować ’квітнець’, чэш. jařiti ’станавіцца буйным, вясёлым, хуткім, рэзкім’, rozjařuje se ’прыходзіць (аб вясне)’, укр. весні́ти уступаць у сілу (аб вясне), расцвітаць’. Да вясна́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дно ’дно’ (БРС). Параўн. рус. дно, укр. дно, польск. dno, чэш. dno, серб.-харв. дно і г. д. Прасл. *dъno з больш старога *dъbno. Роднаснымі формамі лічацца літ. dubùs ’глыбокі’, dùgnas ’дно’ (*dubnas). Гл. Фасмер, 1, 519. Падрабязны агляд у Трубачова (Эт. сл., 5, 174–175), дзе даецца новае тлумачэнне і прыводзяцца новыя факты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дапасава́нне, ‑я, н.
Від сінтаксічнай сувязі, пры якой залежнае слова ставіцца ў тым жа родзе, ліку, склоне або асобе, у якім стаіць галоўнае слова (напрыклад: новы дом, новага дома, новая хата, новыя дамы, хаты; я іду, ты ідзеш).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узрыўча́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Разм. Выбуховае рэчыва. Дзяўчаты шчасліва вярталіся, прыносячы з-за Дняпра .. новыя шашкі ўзрыўчаткі. Брыль. Згадаю я ўсіх вас пайменна, Для кожнага слова знайду, З кім лавы бурылі адменна, Крышылі ўзрыўчаткай руду. Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гіга́нт ’гігант’ (БРС). Рус. гига́нт, укр. гіга́нт. Паводле Шанскага (1, Г, 67–68), для рус. мовы крыніцай з’яўляецца грэч. γίγας, ‑αντος (у рус. мове з XIV ст. ужо ў форме гигантъ). Фасмер (1, 404–405) мяркуе, што ў новыя часы рус. мова запазычыла гэта слова з ням. Gigant. Для бел. і ўкр. непасрэднай крыніцай была, здаецца, рус. мова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разве́дать сов., в разн. знач. разве́даць, вы́ведаць;
разве́дать о чьи́х-л. наме́рениях разве́даць пра чые́-не́будзь наме́ры;
разве́дать но́вые месторожде́ния поле́зных ископа́емых разве́даць но́выя радо́вішчы кары́сных вы́капняў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узаемадапамо́га, ‑і, ДМ ‑мозе, ж.
Узаемная дапамога. Братняя ўзаемадапамога. Дагавор аб дружбе і ўзаемадапамозе. □ Узаемадапамога стала законам у рабоце маладых жывёлаводаў. «Звязда». Новыя словы нейкімі невідочнымі птушкамі мітусіліся вакол: арганізацыя, кааперацыя, выбары, узаемадапамога... Бядуля.
•••
Каса ўзаемадапамогі гл. каса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паперабіра́цца сов. (о многих) перебра́ться; (через что-л. — ещё) перепра́виться;
п. ў но́выя дамы́ — перебра́ться в но́вые дома́;
п. це́раз раку́ — перебра́ться (перепра́виться) че́рез реку́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бара́н¹, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Жвачная млекакормячая жывёліна сямейства пустарогіх з густой воўнай і выгнутымі рагамі.
Горны б.
2. Самец авечкі.
3. перан. Пра тупога, някемлівага чалавека (лаянк.).
◊
Уперціся як баран (разм., неадабр.) — пра ўпартага чалавека.
Як баран на новыя вароты (глядзець) (разм.) — глядзець на што-н. разгублена, нічога не разумеючы.
|| памянш.-ласк. бара́нчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. барано́вы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Б. лой.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)