◎ Пераша́нарыць (пырышяпорыты) ’перарыць’, ’расходаваць, растраціць’ (Клім.). Звязана з шапортаць (пры ад’ідэйцы і тарыць ’шукаць, перабіраючы прадметы’), якое узыходзіць да гукапераймання шоргату, шастання шапор‑шапор! (Насовіч, 706).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Прадзе́льніца, праділпыця (драг., Клім.), прадзенніца (жытк., Мат. Гом.), прадіельніця (беласт., Сл. ПЗБ) ’пралля’. Укр. пря‑ дзіптща ’тс’. польск. przędzalń ik ’прадзільшчык’. Дэрываты ад прадзільны < праспі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Страшко́ ‘страхапуд’ (Сл. Брэс.), ‘палахлівец’ (Клім.). Вытворнае ад страшыць (гл.) з суф. ‑к‑, аб якім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 46. Сюды ж стра́шко ‘страшна’ (Мат. Гом.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыўны́ (трывны́й) ‘больш сытны’ (Клім.), з іншай суфіксацыяй трыўке́й ‘каларыйны, сытны’ (драг., Скар. НМ). Да трыва́ць (гл.), параўн. трыва́льнейшы ‘больш пажыўны, каларыйны’ (Скарбы₂), трыва́лкі ‘тс’ (Гіл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ачка́ты, очка́ты ’пра чалавека з вялікімі вачыма’ (КСТ). Ад очко́ (вочко́, гочко́) ’вока, вочка’ (Клім., Шур, вусн. паведамл.), суфіксацыя як у насаты, губаты і да т. п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Блаві́сночка «ритуальный хлебец, величиной с яйцо, который пекли на благовещенье из ’первого’ теста, святили и сохраняли в течение года» (Клім.). З *благовістн‑очка (да ўкр. благові́сний, благовіст).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Мархля́к, морхля́к ’пучок маршчын’ (Клім.). Да морхлы. Параўн. укр. мо́рхлий ’зморшчаны, маршчыністы (аб пладах)’, рус. арханг., сіб. морхи́ ’маршчыны, няроўнасці, складкі на адзежы’. Роднасныя да маршчы́на (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Мырча́ць, мырчяты ’імжэць (аб дажджы)’ (Клім.). Найбольш блізкім адпаведнікам з’яўляецца паўн.-рус. моро‑ чить ’станавіцца хмурным’, перм. ’імжэць’. Да морак (гл.). Параўн. таксама літ. mėrkėti ’мокнуць, намакаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Но́на ’многа, шмат’ — «дзіцячае» слова (Клім.). Утворана шляхам спрашчэння зыходнага слова (м)но(го) і падваення складоў, параўн. нёню ’не хачу’ (гл.), славен. nȏna ’баба’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Сказу́біцца, скозу́бытысь ‘пакарабаціцца, пагнуцца’ (Клім.). Гл. козуб, параўн. ку́зубом ‘насуперак’ (ТС), а таксама ўкр. ко́зубом ста́ти ‘змерзнуць, стаць як кара (аб адзежы)’ < козуб ‘лубяная каробка, кошык’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)